Havacılıkta Teknik Terimler
Havacılıkta Teknik Terimler, Havacılıkta Teknik Terimler nelerdir, tüm havacılık teknik terimleri
Her mesleğin kendine ait bir dili vardır ancak havacılıkta bu dil bambaşkadır. Bu dil hem sivil havacılıkta hem askeri havacılıkta kullanılan kelimeler ve kısaltmalardan oluşmaktadır. Sivil yolculukta yolcular sadece yolculukları esnasındaki kelimeleri bilmek durumundadırlar. Bunun haricinde uçak yolculuğu esnasında pilot, yardımcı pilot, hostes, kabin görevlisi, kule görevlisi gibi havacılık çalışanlarının bilmekle yükümlü olduğu havacılık dili çok daha teferruatlıdır. Bu bölümde havacılık terimleri ile ilgili bilgiler yer alacaktır.
ABN- Aeredrome Beacon (Havaalanı işaret ışığı)
ACC- Area control Centre or Area control (Saha kontrol merkezi veya Saha kontrol)
ACFT-A/C Aircraft (Uçak)
AD-A/D-Aedrome (Havaalanı)
ADIZ-Air Defence Identification Zone (Hava savunma tanıtma bölgesi)
ADNC – Air Defence Notification Center (Hava savunma bildirim merkezi)
ADR – Advisory Route (Tavsiyeli yol)
ADS- Ads Air Defence Sector (Hava Savunma bölgesi)
ADZ- Adz Advise (Tavsiye etmek)
AF- – Audio Frequency (Ses frekansı)
AFB- – Air Force Base (Hava Üssü)
AFC- – Automatic Frequency Control (Otomatik frekans kontrolu)
AFIL- – Flight Plan Filled in the Air (Havada doldurulan uçuş planı)
AFIS- – Aerodrome Flight Information Service (Havaalanı uçuş bilgi servisi)
AFIS- – Automated Flight Inspection System (Otomatik uçuş kontrol sistemi)
AFS- – Aeronautical Fixed Service (Sabit Havacılık Servisi Hizmet)
AFI- – After (Sonra)
AFTN- – Aeronautical fixed Telecommunication Network (Sabit Havacılık Haberleşme Şebekesi)
AGA- – Aerodrome, Air Rootes and Ground aids (Havaalanı, hava yolları ve yer yardımcıları)
AGL- – Above Ground Level (Arazi seviyesinden olan yükseklik)
AIRAC- – Aeronautical Information Regulation ve control (Havacılık bilgileri düzen ve denetimi)
AIS- – Aeronautical Information services (Havacılık Enformasyon Hizmetleri)
ALERFA- – Alert Phase (Alarm hali)
ALS- – Approach Light System (Yaklasma ışık sistemi)
ALT- -alt- Altitude (İrtifa)
ALTN- – Alternate (Yedek)
AOC- – Air Operation Centre (Hava hareket merkezi)
AP-A/P- – Airport (Hava Limanı)
APP-App- – Approach Control Office or Approach Control (Yaklaşma Kontrol Ofisi veya yaklaşma kontrol)
ARP- – Aerodrome Referance Point (Meydan referans noktası)
ARR- – Arrival (Varış)
ATA- – Actual Time of Arrival (Gerçek varış zamanı)
ATC- – Air Traffic Control (Hava Trafik Kontrol)
ATCC- – Air Traffic Control Center (Hava Trafik Kontrol Merkezi)
ATD- – Actual Time of Departure (Gerçek kalkış zamanı)
ATFM- – Air Traffic Flow Management (Hava trafik akışı yönetimi)
ATFMU- – Air Traffic Flow Management Unit (Hava trafik akışı yönetim birimi)
ATN- – Aeronautical Telecommunication Network (Havacılık Haberleşme Şebekesi)
AH- – Air Warning (Hava ihbarı (Alarm))
AHACS- – Airborne Warning and Control System (Havadan ihbar ve kontrol Sistemi )
AWY- – Airway (Hava yolu )
AWOS- – Automatic Weather observation System (Otomatik Hava Gözlem Sistemi )
B (BRAVO)
BCSI- – Broadcast (Radyo yayını)
BDRY- – Boundary (Sınır)
BEA- – British European Airways (İngiliz Avrupa Hava Yolları)
CAA- – Civil Aviation Authority (Sivil Havacılık Otoritesi)
CAVOK- – Ceiling and Visibility OK (Meteorolojik tavan ve görüş elverişli olması)
CEAC- – Committee For European Airspace Coordination (Avrupa Hava Sahası)
CIV- – Civil (Sivil, Devlete ait)
CL- – Center-line (Merkez hattı (pist merkez hattı))
CLSD- – Closed (Kapalı)
CHL- – Cancel or Cancelled (İptal veya iptal edilmiş)
COM- – Communication (Haberleşme)
COMINT- – Communication Intelligence (Muhabere İstihbaratı)
COP- – Change-Over Point (Değiştirme Noktası(Uçak alıcısının başka bir istasyona ayarlama noktası))
CPL- – Current Flight (Plan Geçerli Uçuş Planı)
CTR- – Control Zone (Kontrol Bölgesi)
CNS- – Communications, Navigation and Surveillance (Muhabere, Seyrüsefer ve gözetim)
D/F- – Direction Finder (İstikamet bulucu)
DEP- – Departure (Kalkış)
DEST- – Destination (Gidilecek yer (Hedef))
DLA- – Delay (Gecikme)
DME- – Distance measuring Equipment (Mesafe ölçme cihazı)
DSE- – Double side band (Çift kenar band)
DIG- – Date Time Grup (Tarih saat grubu)
DUPE- – Duplication Ikinci kere (Mükerrer)
DVOR- – Doppler VOR Doppler VOR (Mania yansımalaıinda daha az Etkilenen, anten sistemi geliştirilmiş VOR)
EANPG- – European Air Navigation Planning Group (Avrupa Hava Seyrüsefer Planlama Grubu)
EAT- – Expected Approach Time (Muhtemel yaklaşma zamanı)
ECAC- – European Civil Aviation Conference (Avrupa Sivil havacılık konferansı)
ELEV- -el- Elevation (Rakım, irtifa)
EMERG- – Emergency (Olağanüstü durum)
ETA- – Estimated Time of Arrival (Tahmini varış zamanı)
ETC- – Etcetera (and the rest, and soforth.) (Vesaire (v.s.))
ETD- – Estimated Time of Departure (Tahmini kalkış zamanı)
EUR- – European Region (Avrupa bölgesi)
EUROCONTROL – European Organization for the Safety of air 0Navigation (Hava seyrüsefer emniyeti için Avrupa Teşkilatı (ICAO’nun Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyet Teskilatı))
FAA – Federal Aviation Administration (Amerika Birleşik Devletleri Sivil Havacılık Teşkilatı)
FAC- – Final approach course (Son yaklaşma hattı)
FAP- – Final approach point (Son yaklaşma noktası)
FIC- – Flight Information centre (Uçuş bilgi merkezi )
FDPS- – Flight Data Processing System (Uçuş bilgileri işleme sistemi)
FIR- – Flight Information Region (Uçuş Bilgi Bölgesi)
FIS- – Flight Information service (Uçuş Bilgi Hizmeti (Servisi))
FL- – Flight Level (Uçuş Seviyesi)
FM- – Fan Marker (Fan Marker)
FUO- – Foreign object damage (Yabancı cisimdem meydana gelen hasar (Meydan PAT sahasındaki taş, kuş v.s.))
FPL- – Filled Flight (Plan, Doldurulmuş Uçuş Planı)
FREO- – Frequency (Frekans)
FT- – Feet (Dimensional Unit) Feet (Ölçü)
FTC- – Fast Time Constant (Elc.) (Sürat zaman sabitesi)
FANS- – Future Air Navigation (Geleceğin Hava Seyrüsefer Sistemi)
GCA- – Ground controlled approach (Yerden kontrollu yaklaşma)
GMT- – Greenwich Mean Time (Greenwich saati (UTC))
GND- – Ground (Yer)
GP- – Glide Path (Süzülüş Yolu)
GRP- – Group (Grup-Gruplandırma)
GS- – Ground Speed (Yer Sürati)
GST- – Glide Slope Intercept Altitude (Süzülme açısını kesiş irtifai)
HA- – Continuous day and night service (Gece ve gündüz devamlı hizmet)
HAA- – Height above airport elevation (Havaalanı üzerinde irtifa)
HAT- – Height above touchawn (Teker koyma noktası üzerinde irtifa)
HOG- – Heading (Baş,( Yön))
HEL- – Helicopter (Helikopter)
HIPAR- – High Power acquisition radar (Yüksek takatli yakalama radarı)
HOSP- – Hospital Aircraft (Hastane uçağı)
HR- – Hours (Saat)
HS- – Service available during hours of scheduled operations (Tarifeli uçuş süresince sağlanan hizmet)
HX- – No specific working hours (Belirli çalışma saati yok)
IAC- – Initial Approach Course (İlk yaklaşma kursu)
IAF- – Initial Approach Fix (İlk yaklaşma fiksi)
IAF- – Instrument approach and Landing Chart (Aletle yaklaşma ve iniş planı haritası)
IAS- – Indicated Airspeed (Gösterge sürati (Uçaktaki sürat saatinin gösterdiği hızdır))
IATA – Internatinol Air Transport Assocation (Uluslararası Hava Taşımacılığı Birligi)
ICAA- – Internatinol Civil Airports Assocation (Uluslararası Sivil Hava Meydanları Birliği)
ICAN- – International Comission for Air Navigation (Uluslararası Hava Seyrüsefer Komitesi)
ICAO – International Civil Aviation Organization (Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı)
ID- – Identifier or Identify (tanıtıcı ve tanıtma)
IFALPA- – International Federation of Airlines Pilots (Uluslararası Havayolu Pilot Federasyonu)
IFATCA- – International Federation Air Traffic Controllers Association (Uluslararası Hava Trafik Kontrolörleri
IFRB- – International Frequency Registration Board (Uluslararası Frekans Tescil Heyeti)
ILS- – Instrument Landing System (Aletle iniş sistemi)
IM- – Inner Marker (İç marker)
IMC- – Instrument meteorological conditions (Aletli Meteorolojik şartlar)
INA- – Initial Approach (İlk yaklaşma)
INBD- – Inbound (Geliş)
INCERFA- – Uncertainity Phase (Şüphe hali)
INFO- – Information (Bilgi)
INOP- – Inoperative (Çalışıyor, yürürlükte)
INS- – Inertial Navigation System (Uçağı belirlenen sevkeden sistem)
IR- – Ice on Runway (Pistte kar var)
ISA- – International Standart Atmosphore (Uluslararası Standart Atmosfer)
ITU- – International Telecommunication Union (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği)
L- – Left (Runway Identification) (Sol (Pist tanıtması))
LASER- – Light Aplification by Stimulated Emision of Radition (Işınlamanın tahrik edilmiş yayını yolu ile ışık şiddetlendirilmesi (Yükseltilmesi))
LAT- – Latitude (Enlem)
LCA- – Lowest Coverage Altitude (Asgari kaplama irtifa)
LDA- – Landing Distance Available (İnis mesafesi müsait)
LIDAR- – Light Detection and Ranging (Işıkla tesbit ve menzil bulma )
LLZ- – Localizer (ICAO) (Localizer (ICAO))
LMT- – Local Mean Time (Lokal saat)
LOC- – Localizer (FAA) (Localizer (FAA))
LCm- – Compass Locator at Outer Marker (Dış Marker kompas locator)
LOPAR- – Low Power Acquisition Radar (Alçak takatli yakalama radarı)
LORAN- – Long Range Air Navigation System (Uzun mesafe hava seyrüsefer sistemi)
MAA- – Maximum authorized altitude (Müsade edilen azami irtifa)
MAPT- – Missed Approach Point (Pas geçme noktası)
MDA- – Minimum descent altitude (Asgari alçalma irtifa)
METAR- – Aviation Routime Weather Report (Periyodik (Rutin) Hava raporu)
MES- – Microwave System (Mikrodalga iniş sistemi)
MM- – Middle Marker (Orta marker)
MOCA- – Minimum obstruction clearence altitude (Asgari mania müsade irtifa)
MODE- – Meteorogical Operational Telecomunications Network (Meteorolojik Bilgi Alışverişi Haberleşme Servisi)
MGL- – Mean Sea Level (Deniz Seviyesi)
MTBF- – Mean Time Between Failures (Arızalar arasındaki zaman aralığı)
MTI- – Moving Target Indicator (Hareketli hedef göstericisi)
NADGE- – NATO Air Defence Ground Envirenment (NATO Hava Savunma Yer Tesisleri)
NAMSA- – NATO Maintenance and Supply Agency (NATO Bakım ve İkmal Acentası)
NAV- – Navigation (Seyrüsefer)
NAVAID- – Air Navigation Facility (Hava Seyrüsefer Kolaylıkları)
Ni-na- – Nautical Miles (Deniz Mili)
NOF- – International NOTAM Ofiice (Uluslararası NOTAM Ofisi)
NOTAM- – Notice to Airmen (Havacılara duyuru (ilan – bilgi))
OM- – Outer Marker (Dış Marker)
OPR- – Operator or Operate or Operative or Operating or Operational (İşletici, Operatör, çalışmaya hazır, çalışan)
OPS- – Operations (Çalışma)
ORB- – Orbit (Dairevi uçuş (Orbit))
P- – Prohibited (Area) (Yasak (Bölge))
PANS- – Procedures for air navigation services (Hava seyrüsefer hizmetleri için usuller)
PAPI- – Precision approach path indicator (Hassas yaklaşma hat göstergesi)
PAR- – Precision Approach Radar (Hassas yaklaşma radarı)
PLN- – Flight Plan (Uçuş Planı)
PPI- – Plan Position Indicator (Plan mevki göstericisi)
PSGR- – Passengers (Yolculuk)
PWR- – Power (Güç)
QBI- – Compulsory IFR Flight (Zorunlu IFR uçuş)
QFE- – Atmospheric pressure at Aerodrome Elevation (Havaalanı irtifainda atmosferik basınç)
QFU- – Magnetic Orientation of Runway (Pistin manyetik yönü)
QNH- – Altimeter Sub-scale Setting to obtain elevation when on the ground (Yerdeyken altimetreyi geçerli irtifaya ayar etmek (pist başında))
RIGHT- – Runway Identification (Sağ (Pist tanıtması))
R/T- – Receiver-Transmitter (Alıcı-verici)
RAC- – Rules of Air and Air Traffic Services (Hava ve Hava Trafik hizmet Kuralları)
RADAR- – Radio Detection and ranging (Radyo ile bulma ve menzil ölçme (Radar))
RCC- – Rescue Co-ordination Center (Arama-Kurtarma Koordinasyon)
RPL- – Repetitive Flight Plan (Sürekli uçuş planı)
RRP- – Runway Reference Point (Pist referans noktası)
RSC- – Rescue Sub-Centre (Ikinci derecede kurtarma merkezi)
RSR- – En-Route Surveillance radar (Yol kontrol radarı)
RVR- – Runway Visual range (Pist görüş mesafesi)
RWY- – Runway (Pist)
RNAV- – Area Navigation (Saha Seyrüseferi)
SAR- – Search and Rescue (Arama ve kurtarma)
SATKOM- – Satellite Communications (Peyk (Uydu) Muhaberesi)
SELCAL- – Selective calling System (Seçerek çağıran sistem)
SHORAN- – Short Range Navigation (Kısa mesafe seyrüseferi)
SHAPE- – Supreme Headquarter Allied Powers Europe (Avrupa Mut.Kuvvetleri Yüksek karargahı)
SIA- – Standart Instrument Arrival (Standart Aletli yaklaşma)
SIAP- – Standart Instrument Approach Procedure (Standart Aletli yaklaşma usulü)
SID- – Standart Instrument Departure (Standart Aletli kalkış)
SITA- – Airlines Worldwide Telecomunications and Information Services (Havayolu şirketlerinin haberleşme hizmetlerini yürüten kuruluş)
SNOWTAM- – Snow NOTAM (Kar NOTAMI)
SOC- – Sector Operation Center (Bölge Hareket Merkezi)
SONAR- – Sound navigation and Ranging (Ses ile seyrüsefer ve mesafe)
SOS- – Save our Souls (Mors haberlesmesinde tehlike sinyali)
SPL- – Supplementary Flight Plan (Ek uçuş Planı mesajı)
SSR- – Secondary Surveillance Radar (Karşılıklı MODE (KOT) gönderme ve Cevaplama sistemi ile çalışan radar işaret ışığı)
STA- – Stright in Approach (Direk yaklaşma)
STANAG- – Standardization Agreement (Standartlaştırma anlaşmaları)
STAR- – Standart Instrument Arrival Route (Standart aletli geliş yolu)
STC- – Sensitivity Time Constant (Hassas zaman sabitesi)
STN- – Station (İstasyon Muhabere, SSY v.s.)
STOL- – Short Take-off and Landing (Kısa kalkış ve iniş)
SYCBL- – Serviceable (Hizmette, faal)
SX- – Simplex (Aynı anda tek yönlü alma veya gönderme yapan muhabere sistemi)
T- – Temperature (Isı)
TACAN- – Tactical Air Navigation (Taktik hava seyrüseferi)
TAF- – Tactical Air Force (Taktik hava kuvveti)
TAR- – Terminal Area Surveillance Radar (Terminal sahasi izleme radarı)
TAS- – True Air Speed (Hakiki hava sürati)
TAX- – Taxiing or taxi (Uçağın yerde rule yapması yada taksi)
TDZ- – Touchdown Zone (Tekerlek koyma bölgesi)
TFC- – Traffic Trafik (Mesaj trafiği, uçak trafiği v.s.)
TMA- – Terminal control Area (Terminal kontrol sahası)
TO- – Technical Order (Teknik (Emir), Talimat)
TODA- – Take of Distance Available (Kalkış için kosu mesafesi)
TTR- – Target Tracking Radar (Hedef Takip Radarı)
TVOR- – Terminal VOR (Terminal VOR)
TWR- – Aerodrome control Tower or Aerodrome control (Havaalanı Kontrol Kulesi veya Meydan kontrol)
TWY- – Taxiway (Taksi yolu)
UAR- – Upper Air Route (Yüksek seviye havayolu (24500 ft üstü))
UCA- – Upper Control Area (Yukarı kontrol sahası)
UTC- – Coordinated Universal time (Düzenlenmiş uluslararası zaman)
VASIS- – Visual Approach Slope Indicator System (Işıklı süzülme açısı veren görerek yaklaşma sistemi)
VER- – Vertical (Dikey)
VFR- – Visual Flight Rules (Görerek Uçuş Kuralları)
VHF- – Very High Frequency (30 to 300 Khz) (Çok yüksek frekans (30-300 Khz))
VIP- – Very Important Person (Çok önemli kişi)
VIS- – Visibility (Görüş, görüş mesafesi)
VLC- – Very Low Frequency (3 to 300 Khz) (Çok alçak frekans (3-300 Khz))
VMC- – Visual Meteorological Conditions (Meteorolojik şartların görüşe müsait bulunması)
VOR- – VHF Omnidirectional radio Range (VHF frekansı çalısan çok yönlü radyo seyrüsefer istikamet cihazı)
VORTAC- – VOR and TACAN Combination (Eşleştirilmiş VOR ve TACAN)
VSP- – Vertical Speed (Dikey sürat)
WAC- – World Aeronautical Chart (Dünya Havacılık Haritası ((ICAO) 1:1.000.000) ((ICAO) 1:1.000.000))
WX- – Weather (Hava, hava durumu)
YD- – Yards (Yarda (0.9144 m.))
Z- – Zulu time (Greenwich mean time) (Londra mahalli saati)
Yazan: Merve Kurtuluş
