Pilotların Stres Düzeyleri

Yazar :

pilot,stres,prestij

Pilotların Stres Düzeyleri-1
Pilotların Stres Düzeyleri-1

  Bir pilotun kariyeri genellikle prestijli ve heyecan verici olarak kabul edilir. Bununla birlikte kimse pilotların günlük olarak üstesinden gelmesi gereken psikolojik zorlukları göz önüne almamaktadır. Birçok yolcunun güvenliği için büyük sorumluluk, gece boyunca uçak kullanımı, kötü hava koşullarında veya yüksek yoğunluklu trafikte uçma, geçici olarak rotadan inme, ekipman arızası, diğer mürettebat üyeleriyle çatışmalar veya hava trafik kontrolü bunlar arasında en yaygın olanları. Pilotların iş yerlerinde son derece yüksek stres düzeyleri ile baş etmek zorundadırlar. Pilotlar zihinsel sağlığının hassas bir konu olduğu ön plana çıkmıştır.  

 Pilotlar sürekli olarak uçağın uygun seyrüsefer rotasını takip ettiğini, dışarıda ki hava koşullarını, diğer hava araçlarını, aşağıdaki coğrafi yapıyı, uçakta ki tüm sistemleri kontrol etmek, prosedürleri takip etmek, haberleşmeyi de aynı anda sürdürmek zorundadırlar. Tüm bunlar çapraz kontrol olarak geçen bir yöntemle yapılır. Çapraz kontrol uçuşun ve uçuş aletlerinin, belirli bir sıra ile, periyodik olarak ve sürekli takip edilmesi demektir. Buna havacılık dilinde AVIATE, NAVIGATE, COMMUNICATE, MANAGE olarak ifade edilir. Kokpitte oturan pilot ayrıca gürültü, vibrasyon, ısı değişimleri, hareket kısıtlılığı, oksijen azlığı, basınç düşüklüğü, disoryantasyon(havacılık vertigosu) gibi nedenlerle zorlanmaktadır. Bu zorlanmaların yarattığı gerginlik arttıkça pilotun performansında azalma olacaktır.  

 Varlığı önemli ölçüde uçmanın tehlikelerini artırmaya yetecek sayıda stres kategorisi vardır ve bunları geniş bir şekilde üç farklı gruba ayırabiliriz; fiziksel, fizyolojik ve psikolojik. Bu kategorilerin her biri ayrı ayrı bir pilot için önemli miktarda stres yaratabilir. 

Fiziksel Stres: Çok fazla gürültü, titreşim, nem veya oksijen eksikliği gibi vücuttaki rahatsızlıklar. 

Fizyolojik Stres: Yorgunluk, açlık ya da çeşitli hastalıklar gibi vücutta ki rahatsızlıklar.  

Psikolojik Stres: Bunlar arasında bir aile üyesinin ölümü, eşiyle tartışmalar, para sorunlar vb.  


Pilotların karşılaştığı en yaygın üç stres kaynağı: 

Pilotların Stres Düzeyleri-2
Pilotların Stres Düzeyleri-2

 

Yorgunluk: Yorgunluk pilot stresinin temel bir nedenidir ve birçok farklı iş koluyla paylaşılmaktadır. Çok uzun bir süre boyunca odaklanmak ve farkında olmak için genellikle iyi bir pilot gerekir. 

 

Çalışma Saatleri: Pilotun yorgunluk seviyesine katkıda bulunan bir diğer önemli sorun da düzensiz çalışma saatleridir. Çok az pilot istikrarlı bir çalışma takvimi tutabiliyor. Hem gece hem gündüz hem de her türlü hava koşulunda haftanın her saatinde uçmaları beklenir. Bu düzensiz programın hem zihinsel hem de fiziksel sorunlara neden olduğu bilinmektedir. 

 

Jet Lag: Düzensiz çalışma saatlerinin neden olduğu zorlamaya ek olarak, pilotların düzenli jet lag ile mücadele etmeleri gerekir. Yetersiz uyku sadece bir pilotun yorgunluk seviyesine katkıda bulunur. Ancak bir havayolu pilotu için neredeyse kaçınılmazdır. 

 Bunlar pilotlar için tipik stres kaynaklarıdır, ancak bununla ilgili bir pilot ve kariyerine özgü başka faktörler de vardır. Bu faktörlerle baş etmek, uçuş eğitiminin büyük bir bölümünü oluşturuyor, ancak belirli koşullar altında özellikle de diğer stresörler söz konusu olduğunda bununla baş etmek zor olabilir. 


STRES ANINDA NELER OLUR? 

Eşik üstü stres, bedende kortizol ve adrenalin gibi hormonların değerlerini yükseltir. Kortizol hormonu etkilerini daha çok metabolik olarak gösterir. Kolesterolü ve şekeri yükseltir. Su ve tuz tutulumunu artırarak kan basıncını yükseltir. Kaslarda gerginlik, solunumda zorluk, huzursuzluk, mide asidinde artma gibi yakınmalara yol açar. Bu iki hormon bu değişikliklerin yanında serotonin ve norepinefrin gibi “mutluluk kimyasallarının “aşırı tüketimine ve eksikliğine sebep olur. Sonuçta depresyon tablosu gelişir. 

 

STRESLE BAŞA ÇIKMAK 

Pilotların Stres Düzeyleri-2
Pilotların Stres Düzeyleri-2

 Araştırmacılar pilotlar arasında stresi azaltmanın birçok farklı yolunu incelediler. Stresi engellemeye yardımcı olacak birçok teknik olmasına rağmen, uzmanlar bireyler için en etkili yöntemlerin kendileri tarafından idare edilebileceğini iddia ediyorlar. Stresle başa çıkmada ruhsal sağlığın ve fiziksel sağlığın korunması büyük önem taşır. Bunun için semptomlarını öğrenme, etkin ve sürekli hazır bir şekilde uçuş faaliyetlerini sürdürme, fiziksel olarak her zaman hazır olma, yeterli uyku, düzenli beslenme ve spor önemlidir. CRM becerileri etkin bir şekilde kullanma, ekip üyeleriyle etkili iletişim kurma, ihtiyaç durumunda yardım isteme ve iş yükünü uygun bir şekilde yönetme.

 Uçuş sırasında ortaya çıkan anlık ya da uçuşa bağlı bir stresle, uzun süredir devam eden ve uçuş dışı zamanlarda da etkilerini koruyan stres arasındaki farkları bilmek ve buna göre mücadele yöntemleri geliştirmek önemlidir. Genellikle stresle mücadelede önerilen teknikler anlık stresle mücadele konusunda yardımcı olurlar, genele yayılmış stres halinde profesyonel yardım almak daha yardımcı olabilir. Uçuşta yaşanabilecek bir emercensi duruma bağlı olan stresle mücadele, kişini teorik bilgisinin ve tecrübesinin yüksek olması, simülatör ve yer eğitimleri oldukça etkili olmaktadır. Ancak ne kadar eğitimli ya da tecrübeli olunursa olunsun, uçuşta yaşanabilecek bazı stresli durumlardan kaçmak pek mümkün değildir. Bu tür olaylarla mücadelede en etkili yol uçuş öncesi hazırlık ve uçuş sırasındaki monitoring becerilerinin iyi bir şekilde kullanılmasıdır. Bu konuyla ilgili olarak aşağıda önerilen mücadele yöntemlerini gözden geçirmek faydalı olacaktır. 

  1. Hazırlık: Uçuş sırasında her zaman yaşanamayacak durumlara karşı eğitimli olma, bu tür olaylar karşısında neler yapılabileceğini tam olarak bilme ve yeterli simülatör eğitimleri kişinin hazır bulunuşluluk seviyesinin artırır ve uçuş emniyetine çok değerli katkı sağlar. 
  2. Önceden Tahmin: Uçuşta meydana gelmesi çok mümkün olmayan olaylara karşı bile hazırlıklı olma, bu tür olayları görebilme ve tahmin etme pilotun sürprizlerle karşılaşmasını engeller ve her zaman yüksek bir Durumsal Farkındalık (SA) ile uçmasını sağlayarak stres seviyesini düşürür. 
  3. Planlama: Bazı istenmeyen olayları önceden tahmin etme yeterli olmayabilir. Burada önemli olan bu tahminler sonrasında oluşabilecek olaylara karşı geçerli planlar üreterek daha uçuş öncesinde mental bir şekilde hazır bulunuşluk sağlamaktır. 
  4. İletişim: Bu konuda en önemli unsur yerde ve havada yapılan brifinglerdir. Özellikle kalkış sırasında meydana gelebilecek arızaları, iniş sırasında pas geçilmesi sırasında yapılacakları ayrıntılı bir şekilde gözden geçirme stres seviyesini azaltır, hazırlık seviyesinin artırır. 
  5. Kaynak Kullanımı: Stres yönetiminde bilgiye ulaşım ve kaynakları etkili bir şekilde kullanım çok önemlidir. Burada kokpitte görev dağılımı sağlamak, uçak bilgi sistemlerini (EFB, CPDLC, ACARS, vb.) iyi tanımak ve uçuş ekibiyle etkili bir iletişim içinde yer almak ihtiyaç duyulması halinde bilgiye ulaşımı kolaylaştırır. 
  6. CRM: CRM kaynaklarını bilmek, stres yaratan unsurları tanımak ve iyi bir iletişim ortamı kurmak stresle mücadelede etkilidir. 
  7. Zaman Yönetimi: Yapılması gereken işleri zamanında yapmak, son ana kadar beklememek, aceleci olmamak stres azaltan bir yöntemdir. 

Yazan: Psk. Sevim Fazlıoğlu

Yorum Bırak ;

E-mail hesabınız yayınlanmayacaktır.

Belki İlgini Çeker ;

En Yeniler

Havacılık Psikolojisi Uçan Blog
Havacılık Psikolojisi Uçan Blog