Narkolepsi Nedir?
Halk arasında uyku hastalığı olarak bilinir. Narkolepsi nörolojik bir hastalıktır. Kişi normal dışı zamanlarda, gündüzleri aşırı uyku halindedir. Araba sürerken, yürürken, uçak kullanırken ani uyku atakları geçirebilirler. Günlük işleri aksattığından ve ciddi kazalara sebep olabildiği için narkolepsinin farkedilmesi çok önemlidir. Narkolepsi kronik bir hastalıktır ve fark edilmesi zordur.
Narkolepsinin Belirtileri Nelerdir?
Gündüz aşırı uyku eğilimi (EDS), Katapleksi (Ani kas tonusu kaybı), uyku felci, REM uykusuna hızlı geçme, otomatik davranışları uykuda sürdürme, halüsinasyonlar görme gibi belirtileri vardır. Bir narkolepsi hastasında tüm belirtiler olmak zorunda değildir.
Narkolepsi Tanısı Nasıl Konulur?
Uzman doktorlar tarafından belirtileri taşıyan kişilere aşağıda belirtilen testler ve ölçekler uygulanır.
Uyku analizi: Doktorunuz birkaç hafta boyunca uykunuzla ilgili kayıtlar tutmanızı isteyebilir. Birkaç hafta boyunca yaşadığınız belirtileri doktorunuz değerlendirerek tanı koyabilir.
Polisomnografi (PSG): Polisomnografi, uykunun bir uyku merkezinde izlenmesidir.
Beyin dalgaları (Elektroensefalografi (EEG) aracılığıyla), göz hareketleri (Elektrookülografi aracılığıyla), kas tonusu (Elektromiyografi (EMG) aracılığıyla), göğüs ve karın hareketleri, kalp atışı (Elektrokardiyografi (EKG) aracılığıyla), ağız ve burundan geçen hava kayıtları, kan oksijen seviyesi
Epworth uykululuk ölçeği: Bu ölçek ile çeşitli aktiviteler esnasında uykuya dalma olasılığı değerlendirilir.
Çoklu uyku gecikme testi (MSLT): Uyku merkezinde gün içerisinde birkaç kez uyumanız istenir. Bu test ile uykuya ne kadar hızlı ve kolay daldığınız ölçülür.
Hipokretin (oreksin) seviyelerinin ölçülmesi: Narkolepsi Tip 1, hipokretin eksikliği ile ilişkilendirilmiştir. Bu nedenle hipokretin seviyesinin ölçülmesi narkolepsi teşhisini kolaylaştırır.
Pilotlarda Narkolepsi
Narkolepsi günlük hayatta ciddi kazalara sebep olabilecek bir hastalıktır. Pilotlar yüksek riske sahip bir işte çalıştıkları için narkolepsinin işe alımda fark edilmesi ve narkolepsi sebebiyle uçuş kazalarının önlenebilmesi önemlidir. Narkolepsili pilot örnekleri görülmüştür. Bunlardan biri 25 yaşında askeri kadın pilot. Aşırı uykululuk yakınmasıyla nörologa başvurmuştur Polisomnografi uygulanmış ve narkolepsi tanısı almıştır., Pilotun özgeçmişinde gün içinde şekerleme uykularına (nap) girdiği, haftada 4 kez hipnagojik, 2 kez hipnopompik halüsinasyonlar, uyku paralizileri ve otomatik davranışlar yaşadığı öğrenilmiş. Hemen uçuşu kesilen pilota katapleksisiz atipik narkolepsi tanısı konularak Modafinil başlanmış. Böyle durumların fark edilmesi ve görevine son verilmesi hayati riskler açısından çok büyük önem taşımaktadır.
Yazan: Fatma Beyza Olgun
KAYNAKÇA:
https://www.medicalpark.com.tr/narkolepsi-nedir/hg-2797
https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/narkolepsi/
