uçurtma,psikoloji,havacılık
Uçurtma uçurmak, uçan uçurtmaları izlemek çoğumuz için zihin tazeleyici bir etkinliktir. Her insanın uçurtma uçursun ya da uçurmasın, uçurtmayı gördüğünde mutlu olduğunu düşünüyorum. Şehirler arasına sıkışıp kalmış insanın da, doğasında özgürce yaşayan insanın da. Tarih boyunca insan uçurtmalarla iç içe olmuştur. Öyle ki geçmişi M.Ö 1500 yılına kadar dayanır. Uçurtmanın Çin, Malezya. Endonezya ya da Güney Pasifik Adaları’nda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Çin hikayelerinde uçurtma motiflerine rastlanır. M.Ö 5.yy da Kungshu Pan’ ın üç gün uçabilen uçurtmalar yaptığından bahsedilir. İnsanlar uçurtmaları birçok amaç için kullanmışlardır. 1690 yılında Tayland Kralı Petraja isyancıların üzerine uçurtmalarla bomba atmıştır, gözlem, takip gibi alanlarda da uçurtmadan yararlanılmıştır. Iskoç hava bilimcileri Dr. Alexander Wilson ve Thomas Melville hava değişimlerini ölçmek için uçurtmalarını 900 metre yüksekliğe çıkarmışlardır. Bu uçurtmanın meteoroloji alanında ilk kullanımıdır (1749). İnsanlığın uçma arzusuna katkı sağlayan Wright Kardeşler, modern havacılığın temellerini atmışlardır. Wright Kardeşler uçurtmalar ve insan taşıyan planörlerle deneyler yapmışlardır. Ayrıca Wright Kardeşler kuşların kanat çırparak uçar zihinsel setini kırarak uçabilecek bir uçağın havada temas halinde olan sabit bir kanadı olması gerektiğini görmüşlerdir. Ülkemizde tek ve dünyada 18 uçurtma müzesinden biri olan Uçurtma Müzesi Üsküdar da Mehmet Naci AKÖZ tarafından kurulmuştur.
Gelelim uçurtmanın bizlere yansımasına. Filmlerimizde, kısa filmlerimizde, dizilerimizde uçurtmanın hatırı sayılır bir yeri vardır. Uçurtma bir nevi umuttur bizim için. 1989 Tunç Başaran yapımı Uçurtmayı Vurmasınlar filminde şu konuşmaya rastlarız;
- Burda uçmaz Barışcım, çok küçük gelir bu avlu ona.
Uçurtma Uçurmayı Neden Seviyoruz?-2 - Küçük uçurtma uçururuz
- Yine uçmaz, kocaman çayırlarda uçurmak gerekir.
- Kocaman çayır nasıl olur İnci?
Diye devam eder konuşmaları. Uğur böceğini elimize alırız ‘ uç uç uğur böceği’ diye şarkılar söyleriz. İçimiz sıkılır gökyüzüne bakarız, kimselere anlatamadığımızı içimizden de olsa göklere anlatırız, haykırırız. Kuşların sesine, kanat çırpışına mest olur gideriz. Uzun süre göğe bakınca bir de sonsuz maviyi izliyorsak yere bakınca başımız döner, büyülüdür gökyüzü,gizemlidir. Göklerde kendi yaptığımız uçurtmayı uçurmak çok daha büyülüdür. Çünkü ona ben sahibim ve benim irademle hareket eder, kaptanı benimdir. Uçurtmam bazen altıgen olur bazen de şeytan uçurtması. Bazen ise bakkal poşetine ip bağlarım, koşmaya başlarım.
Uçurtmalar yediden yetmişe herkese hitap eder, dedeyle torun bulur malzemeleri yapar uçurtmalarını, okullarda öğretmenlerle, arkadaşlarla yaparız, bazen de kendimiz yapar uçururuz. Uçurtmalar evrenseldir; Nisan ayı uçurtma ayıdır, bahar ile birlikte kapılarımızı çalar. Uçurtmanın çıtalarında ana dengeyi, kuyruk dengesini iyi kurmak gerekir. Ne çok uzak ne çok yakın ‘denge’ . İnsan uçurtmalardan bile ne çok şey öğreniyor. Uçurtmalar için en ideal hava açık ve rüzgarlı bir havadır. Rüzgar olmazsa olmazımızdır Winston Churchill’ in dediği gibi ‘ Uçurtmalar rüzgar gücüyle değil, rüzgara karşı koydukları için yükselirler.’ Rüzgara karşı ipini sıkı sıkıya tutarız tıpkı hatıralarımız gibi. Bazen rüzgarın yön değiştirmesine karşı ve yalpalanmasını önlemek için ipini serbest bırakmamız gerekir ama yine dengeli bir biçimde. Rüzgara karşı kontrollü olmamız gerektiğini öğreniriz. Hayatımızın kaptanı oluruz bu sayede, özgürlüğümüzü elimize alırız.Özgürlüğümüzü rüzgarla birlikte kazanırız. Özgürlüğümüze kimsenin el sürmesini istemeyiz. Uçurtmamızı, özgürlüğümüzü olabildiğince yükseklere, bulutların ötesine taşımak isteriz. Özgürlüğümüz uçurtmamız gibi sabrın, özverinin ve çabanın bir kazancıdır. Uçurtmalar dilsiz kuşlardır bizlere umudu, özgürlüğü, var olmaya fısıldar, zihnimizdir uçan göklerde, her ne kadar bedenimiz yerlerden çekiştirsede…
Yazan: Cevahir Nur Baydere
Kaynakça: https://www.ucurtmamuzesi.net/ucurtma-muzesi/ucurtma-tarihi
