boeing737max, boeing737maxkazaları, etiyopyahavayollarıkazası, lionairkazası, yeni737max
Bu yazımızda son yıllarda ismini sıkça duyduğumuz Boeing 737 Max uçağının özelliklerini ve neden ismini sıkça duyduğumuza değineceğiz. Keyifli okumalar.
Boeing, 737 Max uçakların programını 2011 yılında açıkladı ve 2017 yılında uçaklar gökyüzünde yerlerini aldı. Bu yeni tip uçakla vaat edilenler başlıca; konfor, daha fazla ve zamanında direkt uçuşlar, yakıt tasarrufu ve çevre dostu motordur.
Teknik Özellikler
737 MAX 7 | 737 MAX 8 | 737 MAX 9 | 737 MAX 10 | |
Koltuk (2 sınıf) | 138-153 | 162-178 | 178-193 | 188-204 |
Azami Koltuk Kapasitesi | 172 | 210 | 220 | 230 |
Uzunluk | 3,850 (7,130) | 3,550 (6,570) | 3,550 (6,570)* | 3,300 (6,110)* |
Kanat Açıklığı | 35,56 m | 39,52 m | 42,16 m | 43,8 m |
Yükseklik | 35,9 m | 35,9 m | 35,9 m | 35,9 m |
Motor Tipi | LEAP-1B from CFM International | LEAP-1B from CFM | LEAP-1B from CFM | LEAP-1B from CFM |
210 seats: 737-8-200 | *one auxiliary tank | *one auxiliary tank |
Kazalar

Boeing 737 MAX-8 ile yapılan ilk kaza 29 Ekim 2018’de Endonezya’da Lion Hava Yolları’na ait “JT 610” sefer sayılı uçağın; Cakarta’dan Sumatra Adası’ndaki Pangkal Pinang şehrine gitmek üzere havalandıktan kısa bir süre sonra denize çakılmasıyla olmuştur. Bu kazada 189 kişi hayatını kaybetmiştir.
Bundan 5 ay sonra 10 Mart 2019’da Etiyopya Hava Yolları’na ait ET302 sefer sayılı uçak Addis Ababa’dan Kenya’nın başkenti Nairobi’ye gitmek için havalandıktan kısa süre sonra düşmüş, uçaktaki 157 kişi hayatını kaybetmişti.
Kazalar sonrası yapılan incelemeler ile iki kazanın da benzer sebeplerle olduğu fark edilmiştir.
Kazaların sebebi olarak gösterilenler:
- Uçağın motorları diğerlerinden farklı olarak daha büyüktür ve daha önde ve üstte konumlanmıştır. Bu da uçağın aerodinamiğini değiştirmiştir.
- 737 MAX yeni bir uçak tipi olmasına rağmen pilotlara herhangi bir sertifikasyon veya simülatör verilmeden uçuşa çıktıkları bilinmektedir.
- Uçaktaki yeni MCAS (Manevra Karakteristikleri Takviye Sistemi) sorun yaratmıştır ancak bu sistem pilotlara tanıtılmadığı için önlem alınamamıştır.
- 737 MAX tipinde bazı sorunlar olduğu kazalardan önce fark edilmesine rağmen düzeltilmesi acil bulunmayıp ertelenmiştir.
Kazalar Sonrası Boeing 737 MAX
5 ay içerisinde iki büyük kazaya sebep olan şirket için bundan sonrası elbette zor olmuştur. Öncelikle pek çok ülke bu yeni uçağa hava sahasını kapatmıştır. Daha sonra EASA 737 MAX’lere uçuş yasağı koymuştur. Bu sırada Boeing şirketinden MAX siparişleri tek tek iptal olmaya başlamıştır. Bu sebeple Boeing şirketi 2019 yılında üretimde azalmaya gitmiş daha sonra 2020 yılı Ocak ayı itibariyle de MAX üretimini tamamen durdurmuştur.
Yenilenen 737 MAX
Tüm yaşananlardan sonra Boeing uçaklarını yeniden gökyüzüne göndermek için yoğun çalışmalar yaptı ve 737 MAX tipi uçaklarda bazı değişikliklere gidildi.
Kazalara baş sebep olarak gösterilen MCAS’ta değişiklikler, bazı kablolamalarda değişiklikler ve yazılım güncellemeleri yapıldı. Ayrıca yeni dokümanlar oluşturuldu ve pilotların bu uçak için eğitimleri zorunlu kılındı
Tüm bunlar ile birlikte Boeing; 737 MAX’lerin yeniden pistlere dönmesi onaylanmış oldu.
*Her ne kadar iki kazanın sebebi de uçağın teknik özelliklerinden kaynaklansa da yine de içinde insan faktörünün olduğu yadsınamaz. Bu yeni uçak tipinde fark edilen ama önemsenmeyen hatalar daha önce önemsenmiş olsaydı, yeni sistemler hakkında daha detaylı bilgilendirme yapılsaydı belki de bu kazalar olmayacaktı. Bu sebeple yeniden havacılıkta emniyet kültürüne değinmekte fayda var. Uçağın yapım aşamasında ilk dokunuşu yapan mühendisten, son aşamada uçağı uçuran pilota dek çok fazla süreç ve kişi var elbette. Tüm bu kişilerde öncelikli olarak emniyet kültürünün bulunması böyle kazaların olmaması için alınabilecek en iyi önlem olabilir.
Yazan: Psk. Esen Şen
Kaynakça:
Cruz, B. S., & de Oliveira Dias, M. (2020). Crashed Boeing 737- Max: Fatalities Or Malpractice?. GSJ, 8(1), 2615-2624.
https://hurriyet.com.tr/haberleri/boeing-737-max-8
https://enuygun.com/bilgi/boeing-737-max-8-kazalarinin-nedeni-ne
http://shgm.gov.tr/tr/s/6080-b737-max-ucaklarinin-emniyeti-abd
http://shgm.gov.tr/tr/s/6461-b737-maxlara-iliskin-faa-tarafindan-yeni-bir-dokuman-yayimlandi