| #11eylülsaldırılarından sonrasivil havacılıktaalınangüvenlikönlemlerinelerdir, #2002sarsvirüsü, #2008ekonomik kriz, #2010izlanda yanardağpatlaması, #2010yanardağpatlaması, #covid19vehavacılık, #covid19vehavacılıksektörü, #havacılığıetkileyenkrizler, #havacılıkkrizleri |
Kriz sosyal bir sistemin temel yapılarına ve normlarına yönelik, zaman baskısı ve oldukça belirsiz koşullar altında, kritik kararlar almayı gerektiren ciddi bir tehdit olarak tanımlanabilir.
Havacılık sektörü diğer sektörlere göre kırılgan yapısı nedeniyle krizlerden çok daha fazla etkilenebilen bir sektördür. Havacılık sektörü paydaşları, bilgi teknolojileri, rekabet koşulları, doğal afetler ve salgın hastalıklar, müşteri beklentileri ve yönetim becerileri gibi alanlarda yaşanabilecek ani ve köklü değişimlere hazırlıklı olmak adına kriz yönetimine öncelik vermelidirler.
Şimdi gelin birlikte havacılık sektörünün yaşadığı krizlere bakalım.
İkiz kulelere ikinci uçak çarpmadan önce
11 Eylül 2001
11 Eylül 2001’de yaşanan kaçırılan yolcu uçaklarıyla saldırıların hedefleri yeni dünyanın sembolü olan New York’ta İkiz Kuleler ve Washington’daki Pentagon’dur.
Bu saldırı havacılık sektörünü derinden etkileyen olaylar arasındadır. Olayın sosyal ve psikolojik etkileri çok yoğun olsa da havacılık sektörüne etkilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Saldırıları takip eden ilk dört gün içinde ABD iç hatlarındaki uçuş rezervasyonlarının %74’ü, ABD dışındaki uçuş rezervasyonlarının ise %19’u iptal edilmiştir, bu durum uluslararası havayolu taşımacılığını etkilemiştir.
- 11 Eylül öncesinde ABD’de ATA (Air Transport Association) üyesi havayolu işletmeleri haftada 9 milyon yolcu taşırken, bu sayı 11 Eylül sonrasında yaklaşık %50 azalarak 5 milyon yolcu olmuştur.
- Yer hizmetlerinde toplam 8000 personelin işine son verilmiştir.
- Avrupalı havayolları toplam iş gücü kapasitesinin %10’una karşılık gelen 30.000 personelin işine son vermiştir.
- Uçak siparişi sayısında ciddi bir azalma görülmüştür.
- Saldırı küresel sonuç yaratarak havaalanlarının güvenlik sistemlerinin yenilenmesine ve dolayısıyla ek maliyetlere neden olmuştur.
SARS 2002-03
Kasım 2002- Temmuz 2003 dönemi arasında etkili olan SARS salgının Irak Savaşı ve 11 Eylül olaylarının toplamından daha fazla zarar verdiği iddia edilmektedir. Salgın özellikle Asya’da bulunan havayollarını ve havalimanlarını büyük ölçüde etkilemiş ve bu bölgede trafik %40 ile 60 arasında azalmıştır.Ülkedeki havayolu işletmeleri, bu krizden çıkabilmek için filo küçültmesine, personel çıkarımına ve bazı hatlarda uçuş azaltılmasına gidilmiştir.
2008 Ekonomik Krizi
ABD’de yaşanan mortgage krizi ve yol açtığı finansal piyasalardaki sorunlar Eylül 2008’de küresel bir krize dönüşmüştür. Küresel krizle birlikte kredi piyasalarında işlemler durdu, borsalar çöktü ve birçok şirket ödeme güçlüğüne düşmüştü. Bu durum tüm uluslararası finans piyasalarını tehdit eder hale geldi. Büyük 150 havayolunun kaybı 15 Milyar $ olmuş ve Amerika’da 13 havayolu iflas etmiştir. Southwest dışında tüm Amerikalı şirketler kapasite azaltmıştır. Avrupa’da ise SAS %40 kapasite azaltırken bazı havayolları ise personel politikalarında değişikliğe gitmişlerdir.
2010 Yanardağ Patlaması
Nisan 2010’da İzlanda’da bir volkan olan Eyfjallajökull’un patlaması, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana sivil havacılığın en büyük çöküşüne neden olmuştur. İzlanda’da meydana gelen yanardağ patlaması uluslararası havayolu trafiğini olumsuz etkiledi Norveç, hava sahasını kısmen kapattı. Kuzey Avrupa ülkelerinde ise çok sayıda uçuş iptal edildi. İlk hafta 100.000 uçuş iptal edilmiş ve o haftanın küresel ekonomiye maliyeti 4.7 Milyar $ olmuştur. Bu aksaklık ise yaklaşık 10 milyon yolcuyu etkilemiştir.
COVID-19 Salgını
2019 yılı sonunda Çin’in Wuhan şehrinde başlayan COVID-19 salgını, tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Salgının yayılması ile birlikte küresel ticarete ilişkin ekonomik faaliyetler azalmış, hava taşımacılığı gerilemiştir. Ülkeler, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) önerileri doğrultusunda COVID-19’un bulaşıcılık etkisinden korunmak amacıyla hava taşımacılığını önce kısıtladı, ardından sınırlarını kapatarak uçuş faaliyetlerinin çoğunluğunu durdurmuştur. Bu gelişmeler, havacılık sektörü gelirlerinin azalmasına neden olmuş ve havacılık sektörü ile ilgili diğer sektörlerin de finansal kayıplarını etkilemiştir. 2020 yılı ilk çeyrekte dünya geneli havalimanı gelirlerine yönelik beklenti 39 milyar dolar iken %33 kayıp yaşanmış ve 26 milyar dolar seviyesinde gelir elde edilmiştir. Pandemi nedeniyle ilk çeyrekte yaşanan 13 milyar dolarlık kayıp Asya-Pasifik ve Avrupa Bölgesi’nin en büyük on havalimanının bir yıllık geliri kadardır . Bu veriler salgın sürecinin gidişatına göre değişebileceği de belirtilmektedir.
Yazan: İzel Öztürk
Kaynakça:
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1077603
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1077626
https://www.researchgate.net/publication/
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/420003
http://www.smartofjournal.com/Makaleler
