Havacılıkta Eve Dönüş Sendromu

Uçak kazalarının nedenleri üçe ayrılır. Birincisi insan kaynaklı hatalardır; pilot hataları, diğer sorumlu personel hataları ve sabotaj kaynaklı kazalar. Kazaların %80’i insan faktörüne bağlı olarak gerçekleşmektedir.

İkincisi hava şartları ve doğa olaylarından kaynaklı hatalardır.

Üçüncüsü ise mekanik hatalardır; uçağın tasarım, üretim ve onarımı sırasında meydana gelen hatalardan kaynaklı uçak kazalarıdır.

Havacılıkta eve dönüş sendromu tehlikeli bir acelecilik ve risk alma durumudur.(Çetingüç,2014) “Get-home-itis Sendromu’’ inişte  olumsuz koşullar olsa bile riske girerek bir kazayı kolaylaştıracak psikolojinin göstergesi ve insan kaynaklı hatalara bir örnektir.

---

Havacılıkta hatalı karar vermenin alt unsurları:

– fizyolojik duyu yanılgıları (illüzyonlar) nedeniyle pozisyon algısının bozulması (disoryantasyon, vertigo),

– durum muhakemesi kaybı (LSA)

– psikolojik bozukluklar (aşırı güven, riske girme, maço tutumlar, kurallara uymama, yanlış alışkanlıklar, inisiyatif eksikliği, vs.)

– iletişim sorunları (CRM),

– dikkatsizlik

Hatalı karar, güçlü bir eve dönme arzusuyla birleşince ölümcül olabilir. Bir Piper Tri-Pacer pilotu, kötü hava koşullarında eve dönmeye çalışırken öldüğünde bu noktayı kanıtladı.

Acelecilik ve risk alma durumunu engellemek için pilot, onu risk almaya zorlayan görünmez nedenlerden birisi olan Eve Dönüş Sendromu’nu bilmeli, bir karar alırken içsel tartışmasında bunu dışlayabilmelidir.(Çetingüç,2014)

---

Yazan: Hilal Nur Kaçmaz

Kaynakça

https://www.aopa.org/training-and-safety/air-safety-institute/accident-analysis/featured-accidents/epilot-asf-accident-reports-get-homeitis

https://www.bea.aero/etudes/gethomeitis/gethomeitis.html

https://www.turna.com/sikca-sorulan-sorular/ucak-kazasi-riski