Kara Delikler Hakkında Merak Edilenler
| hawking radyasyonu, kara delik, radyasyon, stephan hawking, Uzay, yıldız |
Evrenimiz o kadar tuhaf ve harika şeylerle doludur ki, bazen var olduklarına inanmak zor olabilir. Belki de bunlardan en garibi uzay ve zamanı büken, her şeyi içine çeken Kara deliklerdir. Kara delikler, hakkında bir çok teori ortaya atılmış ve halen bilinmezliğini koruyan yapılardan biri. Bu kadar gizemli olmasının sebeplerinden biri de onları göremememizden kaynaklanıyor. Bu yüzden de, kara deliklerle alakalı ortalıkta sayısız yanlış bilgiler dolaşıyor. Madem öyle; biz de Kara deliğin ne olduğundan başlayarak, doğru bilinen yanlışları ve hakkında merak edilenleri anlatalım.
Kara delik, astrofizikte, çekim alanı her türlü maddesel oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan, kütlesi büyük bir kozmik cisimdir. Kara delik, uzayda belirli nicelikteki maddenin bir noktaya toplanması ile meydana gelen bir nesnedir de denilebilir. Bu tür nesneler ışık yaymadıklarından kara olarak nitelenirler.
Kara Deliğin İçine Giren Hiçbir Şey Dışarı Çıkamaz Mı?
Hepimizin hemen hemen bir defa da olsa duyduğu bu yargı aslında yanlıştır. Kara delikten kaçabilecek tek şeyin radyasyon olduğu ortaya çıktı. Bu alanda çokça çalışması ve teorileri bulunan Stephan Hawking, kara deliklerin mekaniksel anlamda düşündüğümüz kadar yoğun olmadığını söylemiştir. Hawking Radyasyonu olarak bilinen şeyin yavaşça sızması, kara deliğin buharlaşmasına neden olacaktır.
Kara Delikleri Göremiyorsak, Var Olduklarından Nasıl Bu Kadar Emin Olabiliriz?
Kara delikleri göremesek de, etrafındaki maddeler üzerindeki etkisinden emin olabiliyoruz. Maddeleri yutarken disk çevresindeki yüksek hız nedeniyle ortaya çıkan parlama ve ışımaları örnek gösterebiliriz. Daha spesifik bir örnek vermek gerekirse; evrende ikili yıldız sistemlerine benzer şekilde dönen yıldızlar var. Bu yıldız sistemlerinde bir yıldızın hareketi gözlemlenebilir iken, diğeri ortalıkta gözükmüyor. Bunun nedeni olarak da ortada artık bir yıldız olmaması, yani kara deliğe dönüşmüş olması öne sürülüyor.
Tüm Kara Delikler Aynı Boyda Mıdır?
Kara delikler kütlelerine göre farklı ebatlarda olurlar. Küçük boyuttaki kara delikler genellikle bir yıldızın kısa ve şiddetli bir şekilde çökmesinin sonucudur. Öte yandan, süper büyük kara delikler, neredeyse her galaksinin merkezinde bulunur.
Bir Kara Deliğin Birkaç Bin Mil Yakınına Gelirseniz Sizi İçine Çeker Mi?
Bir Kara deliğe şaşırtıcı derecede yaklaşabileceğiniz ortaya çıktı. Örnek vermek gerekirse, güneşe eşit kütleye sahip bir kara deliğe onlarca mil kadar yaklaşabilirsiniz.
Yazan: Nezrin Deniz Öz
Kaynakça:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Kara_delik
