Planck Yıldızı
Kara delikler çok yavaş şekilde patlayan ve bir tür içe çöken yıldız olabilirler. Bu yazımızda sizi evrendeki en ilginç yıldızla tanıştırıyoruz, karşınızda Planck Yıldızı.
Kara deliğin içinde ne olur? Bu soru uzun süredir astronomların akıllarını kurcalayan ve çeşitli problemleri ve teoriyi de beraberinde getirmiş bir sorudur. Kara delikler çok güçlü bir kütle çekim gücüne sahiptir hatta ışık bile onlardan kaçamaz. Bu durum bilgi paradoksu adını verdiğimiz bir başka sorunu doğuruyor. Bu da başka bir yazımızın konusu olsun.
Bilinenin aksine kara delikler çökmekte olduğunu gördüğümüz, maddesi zamanla yavaş yavaş geri dönecek olan ve Planck Yıldızı olarak bilinen bir cisim barındırıyor. Bu fikri ortaya atanlar Carlo Rovelli ve Francesca Vidotto kara deliğin çekirdeğinde kara deliğin içerisine düşen madde hakkındaki tüm bilgiyi saklayan küçük bir cisim yani Planck Yıldızı’nın var olduğunu öne sürdü.
Kara delik yok oldukça ve olay ufka olarak bilinen kütle çekim sınırı küçüldükçe sonunda bu Planck Yıldızı ile karşılaşılabilir şiddetli bir şekilde patlayarak bilginin uzaya kaçmasına izin verebilir ve sözde “bilgi paradoksunu” çözebilir. Ufak bir beyin fırtınasının tam zamanı. Sizce büyük patlamada aslında bir yıldız patlaması olabilir miydi?
Planck yıldızlarının patlamaları ne kadar sürer?
Planck yıldızlarının çok yavaş şekilde gerçekleşen yıldız patlamaların olduğu düşünülürse ne kadar süreceğinden tam olarak emin değiliz eğer birini bulmak istersek bu süreyi de bilmemiz gerekiyor.
Neredeler?
Planck yıldızları gerçekte varsa bazılarının gece gökyüzünde patladığını gözlemlemek mümkün olabilir ancak henüz hiçbirini takip edemedik.
Erken evrende miydiler?
Planck Yıldızları’nın erken evrende ilkel kara delikler olması mümkün. Ayrıca acaba bazılarını çoktan gördük mü diye soracak olursanız Planck Yıldızları patladığında büyük miktarda gama ışını yaydığını düşünüyoruz. Evrende zaten gama ışını patlaması tespit edilmiş, belki de gözlemlenen patlamalardan bazıları Planck Yıldızları’dır.
Yazan: Yasin Doğru
Kaynakça
https://www.youtube.com/watch?v=XcUkzptrndA
https://www.youtube.com/watch?v=G_RSG5daW84
All About Space Uzay Bilimleri ve Astronomi Dergisi, Nisan 2020/4 Sayı:6
