Regülasyonların Hava Taşımacılığı Sektöründeki Etkileri

Yazar :

#deregülasyona, #ekonomikdüzenleme, #ekonomikdüzenlemenedir, #ekonomikregülasyonnedir, #havacılığınekonomikliği, #havacılıktaderegülasyon, #regülasyonnedemektdk, #regülasyonnedir, #regülasyonsisstemi, #regülasyonvederegülasyonnedir, #tabiikideregülasyon, airport, havacılıkveuzayhukuku, havayolu, hukuk, seyahat, taşımacılık, thy, travel, turkishairlines, ülkeler

 

Günümüzde, hava taşımacılığı sektörünün arka planında neler oluyor sorusuna yanıt verebilmemiz için hava yolu işletmelerinin hangi pazara erişebileceklerini, hangilerine hangi şartlarda girebileceklerini, ne miktarda üretim yapacaklarını ve hizmetin fiyatını nasıl belirleyeceklerini etkileyen faktörlerin neler olduğunu anlamamız gerekmektedir. Bu doğrultuda karşımıza çıkan en önemli faktörlerden bir tanesi de regülasyonlar yani ekonomik düzenlemelerdir. Bugün, regülasyonları ve onların hava taşımacılığı sektöründeki etkilerini ele alarak sektöre daha geniş bir çerçeveden bakmaya çalışıyoruz.


Regülasyon Nedir?

Verimlilik, adalet, sağlık ve esenlik gibi amaçları gerçekleştirmek için piyasa ekonomisinin devlet tarafından denetimi ve kontrolüne regülasyon denir. Hava yolu işletmeleri ulusal ve uluslararası alanda regülasyonlara bağlıdırlar ve bu regülasyonlar havayolu işletmelerinin pazara girişlerini, pazara sunacakları kapasiteyi, sunacakları hizmetin fiyatını ve yönetsel işlevlerini etkilemektedir. Regülasyonların yapılma gerekçesi olarak sektöre getirecekleri kazanımlar gösterilse de bunlar, genellikle etkinsizdirler ve beklentilerin aksine sonuçlar doğururlar. Bu nedenle günümüzde hava taşımacılığında gittikçe regülasyonlar azalmakta ve yerlerini serbestleşmelere bırakmaktadırlar. Aşağıda, regülasyonların yoğun olarak uygulandığı geçmiş dönemlerde yol açtıkları temel sonuçları sizler için toparladım.


Regülasyonların (Ekonomik Düzenlemelerin) Hava Taşımacılığı Sektöründe Görülen Etkileri

1.Etkinsizlik: Regülasyonların sıkı olduğu dönemlerde, hava yolu şirketleri çok büyük uçaklara, ekonomik olmayan çok sayıda uçuş rotasına ve rekabetçi piyasalarda sürdürülebilir olmayan çok sayıda iş kuralına sahiplerdi. Bu durum havayolu taşımacılığının hem verimliliğini hem etkinliğini azaltmaktaydı.


2.Üretim Maliyetlerinin ve Bilet Fiyatlarının Artması: Etkinsizlikle ve verimsizlikle bağlantılı olacak şekilde hava yolu şirketlerinin ekonomik uçuşlar gerçekleştiremiyor olması uçak biletlerinin fiyatlarını arttırmaktaydı. Ayrıca Sivil Havacılık Kuruluna, firmalara hizmet verebilecekleri şehirleri ve fiyatları belirleme yetkisi verildiği bir dönem mevcuttu. Bu dönemde, üretim maliyetlerinin artması ve firmalara maliyet artışlarını fiyatlara yansıtma imkânı verilmesi onların, maliyetleri azaltacak önlemleri almalarının önüne geçmiştir. Sonuç olarak bilet fiyatları her kesimden insanın ulaşamayacağı kadar yüksek olmuştur.


3.Yeni Şirketlerin Piyasaya Girmesinin Zorlaşması: Devletler arası anlaşmalarla sağlanabilen pazara erişimin ve devlet ile havayolu işletmeleri arasında sağlanabilen pazara girişin önünde birçok düzenleme ve kısıtlama bulunmaktaydı. Bu da yeni havayolu şirketlerinin hem pazara erişiminin hem de girişinin önünde ciddi engeller oluşturmaktaydı. Pazara erişim ve giriş zor olduğu kadar  pazardan çıkış da zordu.


4.Hizmet Kalitesinin Düşmesi: Hava yolu şirket yöneticileri düzenlemelerin çok sıkı olması nedeniyle zamanla müşterileri memnun etme yerine düzenlemeleri koyanları/politikacıları memnun etmeye çalıştıklarından dolayı müşterilerin yani hava yolu ürününü kullanacak kişilerin veya kurumların isteklerini karşılamak için yeterince motivasyona ve isteğe sahip değillerdi. Bu da hava yolu şirketinin verdiği hizmetin kalitesini önemli anlamda düşürmekteydi. Pazarda tek ya da az sayıda havayolu şirketinin olması da pazardaki rekabeti azalttığından müşteri memnuniyetine yeterli değer verilmemekteydi.


5.Tüketicilere Zarar Verme: Daha önce bahsettiğimiz bütün etkileri kapsayacak şekilde havayolu hizmetini alacak müşteriler yani halk zarar görmekteydi. Regülasyonlar nedeniyle bilet fiyatları yüksekti, hizmet kalitesi düşüktü, uçuş yapılan yerler ve uçuş yapılacak saatler kısıtlıydı. Ayrıca havayolu şirketleri pahalı yönetim uygulamalarını arttırmıştı. Tüm bunlar halkın refah seviyesini olumsuz yönde etkileyen düzenlemelerdi.


Sonuç Olarak…

Hava taşımacılığı sektöründe, sürdürülebilir ve rekabetçi büyüme odaklı, nitelikli ve etkin bir ekonomi için bazı regülasyonlara ihtiyaç duyulduğu bir gerçektir.  Ancak, regülasyonların  bazı olumlu kazanımları olsa da bütünsel bir bakış açısıyla ele aldığımızda zararlarının daha çok ve büyük boyutlarda olduğunu söylemek mümkündür.


Yazan: Psk. Ayşe Bahar Duyar

Kaynaklar

Gerede, E. (2011). Türkiye’deki hava yolu taşımacılığına ilişkin ekonomik düzenlemelerin havayolu işletmelerine etkisinin değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(02), 505-537.

Gerede, E. (2012). Avrupa birliği’ne tam üyelik sürecinde Türkiye-Avrupa Birliği hava yolu pazarındaki ekonomik düzenlemelerin havayolu yönetimine etkisi açısından incelenmesi. Akdeniz İİBF Dergisi, 12(23), 102-134.

Uzun, A. M. (2019). Deregülasyon ve ekonomik etkileri: ABD ve Türkiye havayolu taşımacılığı deneyimi üzerine bir inceleme. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 474-489.

Yorum Bırak ;

E-mail hesabınız yayınlanmayacaktır.

Belki İlgini Çeker ;

En Yeniler

Havacılık Psikolojisi Uçan Blog
Havacılık Psikolojisi Uçan Blog