büyüme, gelişim, iyioluş, psikoloji, psikolojikgelişim, travma, travmasonrası, travmasonrasıbüyüme, tsb
Merhaba, bu yazımda sizlere travma sonrası büyüme konusunda çeşitli kaynaklardan derlediğim bilgileri sunacağım, keyifli okumalar dilerim.
TSB Tanımı
Travmatik yaşantılar, ölüm veya ölüm tehdidinin bulunduğu, fiziksel bütünlüğe yönelik bir tehdidin ortaya çıktığı ve kişinin kendisinin yaşadığı ya da şahit olduğu olaylar olarak tanımlanmaktadır (APA, 2013; Dürü, 2014).
Travma sonrası büyüme, travmatik olay sonrasında bireyin yaşamında daha iyi işlevsellik göstermesi adına adımlar atması olarak açıklanmaktadır (Joseph ve Linley, 2005; Tedeschi ve Calhoun, 2004; Ezerbolat,Yılmaz Özpolat, 2016). Calhoun, Cann, Tedeschi ve McMillan (2000) travma sonrası büyüme kavramını; “büyük bir yaşam krizi ile mücadeleden kaynaklanan önemli olumlu değişim deneyimi” olarak tanımlanmaktadır(Duman,2019). Tedeschi ve ark. (1998) ise “travma sonrası büyüme” kavramı bireye fayda sağlayan değişimleri tanımlamak için öne sürülmüş ve travma kavramını olumsuz anlamlarından farklı bir alana taşımıştır (Ezerbolat, Yılmaz Özpolat, 2016).
İncinmezlik Yanılsaması
Bireyler, yaşadıkları travma yaratan olayların kendi başlarına gelebileceğini hiç düşünmediklerini belirtirler. Buna bağlı olarak travmaya maruz kalmamış bireyin genellikle bir “incinmezlik yanılsaması” temelinde yaşamını sürdürdüğü söylenebilir (Ezerbolat,Yılmaz Özpolat, 2016). Travmatik olay gerçekleştiğinde ise temel varsayımlar sarsılır, incinmezlik yanılsaması ile yüzleşme doğrudan ve ani olarak gerçekleşir.
Tedeschi, Park ve Cahoun (1998), travma ile başa çıkabilmenin, özyeterliği ve kendine güveni artırabileceğini savunmaktadırlar. Özyeterlik, kendine güven, iyimserlik ve dayanıklılığın travma sonrası büyümeyle olumlu bir ilişkisi olduğu rapor edilmektedir (Dürü, 2014). Yapılan araştırmalarda dışadönüklük, deneyimlere açıklık, uzlaşıcılık ve dürüstlük kişilik özelliklerinin travma sonrası büyüme ile pozitif; nevrotik yapılanmanın ise negatif ilişkili olduğu ortaya konmuştur (Duman,2019).
Yapılan Çalışmalar
Kesimci (2003) ve Elçi (2004), meme kanseri olan kadınlarda ve otistik çocuk sahibi ebeveynlerde yaptıkları araştırmalarında, sosyal desteğin ve problem odaklı/iyimser problem çözme yaklaşımının travma sonrası büyümeyi pozitif yönde etkilediğini belirtmektedirler (Dürü, 2014).
Ek Okuma: https://blog.havacilikpsikolojisi.net/travma-ve-travma-sonrasi-stres-bozuklugu/
Yazan: Hilal Nur Kaçmaz
Kaynakça:
APA (Amerikan Psikiyatri Birliği, 2013). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal elkitabı, Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı ölçütleri başvuru elkitabı. Hekimler Yayın Birliği: Ankara.
Duman N. (2019). Travma sonrası büyüme ve gelişim. IJAR. 4(7), 178-184.
Dürü, Ç. (2014). Travma Sonrası Büyüme. Journal Of Ufuk Unıversıty Instıtute Of Socıal Scıences. 3(6), 117-143.
Elçi, Ö. (2004). Otizmi olan çocuk ailelerinde sosyal destek, stres düzeyi ve başa çıkma stratejilerinin, travma sonrası büyümeyi ve tükenmişliği yordama düzeyi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
Ezerbolat, M., Yılmaz Özpolat, A.G. (2016). Travma Sonrası Büyüme: Travmaya İyi Yanından Bakmak, Kriz Dergisi, 24(1-3), 20-28.
Joseph, S., Linley, P.A. (2005). Positive adjustment to threatening events: An organismic valuing theory of growth through adversity. Review of General Psychology, 9(3), 262.
Kesimci, A. (2003). Meme kanseri hastalarda depresyon ve umutsuzluğun yordayıcıları olarak, algılanan destek, başa çıkma yolları ve strese bağlı gelişim. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi
Linley, P. A. ve Joseph, S. (2004). Positive change following trauma and adversity: A review. Journal of Traumatic Stress, 17(1), 11-21.
Tedeschi, R.G. (1998). Posttraumatic growth: Positive changes in the aftermath of crisis. Tedeschi RG, Park CL, Calhoun LG (Eds.) Routledge.
Tedeschi, R.G., Calhoun, L.G. (2004). ” Posttraumatic growth: Conceptual foundations and empirical evidence”. Psychological Inquiry, 15(1), 1-18.
Yılmaz, B. (2006). Arama kurtarma çalışanlarında travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyüme ile ilişkili değişkenler. Doktora Tezi: Ankara Üniversitesi, Ankara.
