Uzayın İlk Yolcuları: Hayvanlar
laika, meyve sinekleri, uzaya giden ilk kedi, uzaya giden maymunlar, uzayda doğum yapan ilk canlı
İlk insanlı uzay yolculuğu yapılmadan önce deney amaçlı bir çok hayvan uzaya gönderildi. Peki, hangi hayvanlar insanlardan önce uzaya gitti?
Meyve Sinekleri
İnsanlarda meydana gelen hastalık genlerinin %77 oranında meyve sinekleri ile benzer olması uzaya gönderilecek ilk canlının meyve sinekleri olmasını etkileyen en önemli faktör. Bu canlılar 1947 yılında V2 roketi ile uzaya gönderildiler.
Köpekler
Sovyetler Birliği, uzaya insan gönderebilmek için köpekleri uzaya göndererek deneyler yaptı. 1951 yılında Tsygan ve Dezik uzaya giden ve canlı şekilde kurtulan ilk memeliler oldular. 1957 yılına gelindiğinde ise bu defa Sovyetler, Laika adında bir köpeği Sputnik 2 ile uzaya gönderdi. Laika, Dünya etrafında bir yörüngeye gönderilen ilk hayvan oldu. Ne yazık ki Laika füzesi ateşlendikten yalnızca birkaç saat sonra aşırı ısınma sebebiyle hayatını kaybetti. 1960 yılında Bella ve Strelka, Sputnik 5 görevi ile Sovyetler tarafından yörüngeye fırlatıldı. Uçuşta köpeklerin yanında ek olarak 40 fare ve birkaç sinek ile bitkiler de vardı. Bu iki köpek, Dünta etrafında bir yörüngede dolanıp sağ salim dönen ilk canlılar oldular. Veterok ve Ugolyok ise yine Sovyetler tarafından 1966 yılında uzaya gönderildi. 22 gün uzayda kaldıktan sonra sorunsuz bir şekilde dönen bu köpekler, 1974 yılına kadar uzayda en uzun süre kalan canlılar rekoruna sahip oldular. 1974 yılında ise bu rekoru insanlar köpeklerden aldılar.
Uzayın İlk Yolcuları: Hayvanlar-1
Maymunlar ve Şempanzeler
Amerika 1948 yılında Albert 1 isimli maymunu uzaya göndermek için V2 roketini fırlattı ama ne yazık ki bu fırlatma başarılı olamadı. 1949 yılında ise bir Hint Şebeği olan Albert 2 aynı roketle fırlatıldı. Bu sefer fırlatma başarılı oldu ve nihayet uzaya ilk maymun gönderilmiş oldu. Maymun, yolculukta sağ kalsa da paraşüt arızası nedeniyle iniş esnasına hayatını kaybetti. Bunun ardından 1952 yılında isimleri Patricia ve Mike olan iki Filipinli maymun, fırlatıldıktan sonra 58 km yüksekliğe çıkarak bu denli yüksek irtifaya ulaşan ilk maymunlar oldular. 1958 yılına gelindiğinde ise Gordo adından bir sincap maymunu uzaya gönderildi. Elde edilen veriler maymunun inanılmaz bir dayanıklılığa sahip olduğunu gösteriyordu. Gordo da tıpkı Albert 2 gibi basit bir paraşüt hatası nedeniyle hayatını kaybetti. 1959 yılında ise Able ve Baker adında iki maymun Jüpiter IRBM AM-18 isimli ve ABD ordusu için geliştirilen balistik füze ile uzaya gönderildi. Dünya’nın yerçekiminin birçok katına dayandılar ve toplam 9 dakika boyunca ağırlıksız kalanAble ve Baker, yörüngeye ulaşan ve hayatta kalan ilk maymunlar oldular. Maymunlardan sonra 1961 yılında ilk kez bir şempanze uzaya gönderildi. Ham adında bu şempanzenin yolculuğu 16 dakika 59 saniye sürdü. Ham, yörüngedeki kısa süren yolculuğunun ardından kapsülüyle birlikde Atlantik Okyanusu’na düştü. Ham’den sonra aynı yıl fırlatılan Enos isimli şempanze ise dünyanın etrafında tam iki tur attı. Bu iki şempanzenin yolculukları, NASA’nın uzaya insan gönderme konusunda karar vermesinde rol oynadı. Bu yolculuklardan sonra NASA uzaya ilk insanlı yolculuğunu gerçekleştirdi.
Gine Domuzu
Sovyetler, 1961 yılında ilk kez uzaya gine domuzu gönderdiler.
Kedi
1963 yılında bu defa da Fransa tarafından uzay programı kapsamında Félicette isimli kedi, araştırma amacıyla uzaya gönderildi.
Kaplumbağalar
İlk defa Sovyetler tarafından 1968 yılında gönderilen kaplumbağalar, 90.5 gün uzayda kalarak 1975 yılında uzayda en uzun süre kalan hayvan oldular.
Kurbağa
1970 yılında iki boğa kurbağası, yerçekimsiz uzay yolculuğunda araç tutmasının etkilerini test etmek için Dünya yörüngesine fırlatıldı. Bu deney için kurbağaların seçilmelerinin nedeni ise, kurbağanın iç kulak denge mekanizmasının insana benzemesi.
Örümcek
Arabella ve Anita isimli iki örümcek, 1973 yılında uzaya gönderilerek uzayın ilk örümcekleri oldular. Arabella, yörüngede ilk örümcek ağını ördü ve tarihe geçti.
Balık
50 balık yumurtası ve mummichog minnow balığı, mikro yerçekiminin üç boyutlu hareket eden hayvanlardaki etkisini test etmek için 1973 yılında uzaya gönderildi. Uçuşun 3. haftasında 48 yumurta çatladı.
Denizanası
Gelişim hızlılığının test edilmesi için denizanası 1991 yılında Columbia uzay mekiği ile uzaya gönderildi. Denizanası Dünya’ya döndüğünde ise denge kaybı yaşıyordu.
Hamam Böceği: Uzayda Doğum Yapan İlk Canlı
Uzaya gönderilen hamam böceği, 33 yavru doğurdu. Böylece uzayda doğum yapan ilk canlı olarak tarihe geçti.
Kertenkele
Bir kertenkele türü olan Gekolar, Rus bilim insanları tarafından yerçekimsiz ortamın üremeyi nasıl etkilediğini araştırmak için uzaya gönderildi.
Su Ayısı
10 milyar yıl hayatta kalabildikleri bilinen tardigradlar (su ayısı), 2007 yılında ESA tarafından 12 günlüğüne uzaya gönderildi. Vakum ve kozmik ışımaya maruz kalmalarına rağmen hayvanların neredeyse tümü hayatta kaldı.
Yazan: Hatice Peker
Kaynakça:
https://www.kreatifbiri.com/uzaya-gonderilen-ilk-canli-meyve-sinekleri/
https://www.sabah.com.tr/teknokulis/galeri/haber/uzaya-gonderilen-hayvanlar/27
https://www.bundle.app/gundem/uzaya-gonderilen-hayvanlar-e324c2ff-a4a4-4fd7-8abd-901e4941c450
https://ungo.com.tr/2021/07/uzaya-cikmis-hayvanlar/
https://www.ensonhaber.com/galeri/uzaya-yollanan-hayvanlar
https://www.milliyet.com.tr/molatik/galeri/uzayin-ilk-misafirleri-olan-13-astronot-hayvan-72398
https://www.gelgez.net/hangi-hayvanlar-uzaya-gitti/
https://www.milliyet.com.tr/galeri/uzaya-ilk-gonderilen-canlilar-6132536/11
https://www.dw.com/tr/uzaya-g%C3%B6nderilen-hayvanlar/g-41313583
https://www.webtekno.com/uzaya-yolculuk-eden-20-hayvan-h114152.html
https://www.kozmikanafor.com/uzayda-bugun-felicette-uzaya-giden-ilk-kedi-18-ekim-1963/
