Yuri Alekseyeviç Gagarin

ilklerunutulmaz, Uzay, uzayaçıkanilkinsan, vostok1, yurialekseyeviçgagarin

 

Günlük yaşantılarımızda ilklerin büyük bir yeri vardır ve ilkler unutulmaz;mesela ilk uçurtmamız, ilk bisikletimiz, ilk hayal kırıklığımız. Tıpkı bunun gibi Dünya tarihinde de ilklerin önemli bir yeri vardır. İlk anayasanın ne olduğundan tutun da  uçağın ilk nerede kullanılmaya başladığı,ilk uzay istasyonunun ne olduğu, uzaya çıkan ilk insan…Düşünsenize milyonlarca insan içinden uzaya ilk çıkan ve başarılı bir şekilde yeryüzüne inen ilk insan sizsiniz. Uzay kavramı bir nevi sizinle birlikte anlam kazanıyor. Bundan 59 yıl önce 12 Nisan 1961 de Sovyetler Birliği kozmonotu olan Yuri Alekseyeviç Gagarin ,Vostok 1 isimli uzay aracıyla uzaya çıkarak dünya yörüngesindeki turunu 1 saat 48 dakikada başarıyla tamamlamıştır. Anlatılanlara göre Yuri Alekseyeviç Gagarin kendisine kozmonot denmesine kızan anlı şanlı bir uzay adamıdır. Şimdi Yuri Alekseyeviç Gagarin’in hayatına ve ilk uçuş bu macerasına bir göz atalım. 

Daha Yakından Tanıyalım

Yuri Gagarin 9 Mart 1934 yılında Gzhatsk yakınlarındaki Klushino köyünde doğmuştur. Gagarin’ in altı kişilik bir ailesi vardı. Ailesi kolektif çiftçilikle uğraşıyor babası (Aleksey İvanoviç Gagarin) marangoz, annesi (Anna Timofeyevna Gagarin) ise bir sütçü olarak çalışıyordu. Gagarin ailesi 2.Dünya savaşı sırasında çoğu Sovyetler Birliği vatandaşı gibi Nazi işgalinde acı dolu zamanlar geçirdi. Gagarin çocukluğunda teknik okula gitmek istiyordu ve bunu başardı .1955 yılında buradan mezun oldu, mezuniyetini takiben Sovyet Ordusuna girmeye hazırlandı.Daha sonra bir öneri üzerine, Orenburgdaki ilk Chkalov Hava Kuvvetleri Pilot Okuluna gönderildi ve 1957 de MIG-15 i tek başına kullandı. Gagarin Orenburg dan mezun olduğu 7 Kasım 1957’ de aynı gün Valentina Ivanovna Goryacheva ile evlendi ve iki tane çocukları oldu.

Yuri Gagarin diğer 19 arkadaşıyla birlikte Sovyet uzay programı için seçildi  ve Gagarin 1960 yılında uzaya gönderilecek 20 adaydan birisi oldu. Gagarin Vostok Programının ilk kozmonotlarının seçileceği Soçi Altı adlı seçkin bir eğitim için seçildi. Gagarin ve arkadaşları bir dizi fiziksel ve psikolojik teste tabi tutuldu. İlk fırlatma için seçilenler performanslarına dayanarak Gagarin ve Gherman Titov oldu. Seçilmelerinde bir diğer neden ise Vostok kokpitinin küçük olmasaydı ve bu iki astronotun da oldukça kısa olmasıydı. Gagarin in boyu kayıtlara göre 1.57 idi tam olarak Vostok 1 içindi. Gagarin ile Titov birçok açıdan aynıydı ancak Gagarin’ i Titov’ dan ayıran bir nokta psikolojik açıdan daha sağlam olduğuydu. 

Gagarin yalnızca başarıları ile değil kişilik olarakta dikkat çeken, zeki biriydi. Hatta Sovyet Hava Kuvvetleri doktoru onu şu şekilde değerlendirmişti: 

“Mütevazı; mizahı müstehcenleştiğinde utandırıyor; zekasının ileri derecede gelişmiş olduğu belli; hafızası harika; Çevresine karşı keskin ve çok yönlü dikkati onu meslektaşlarından ayırıyor; hayal gücü iyi gelişmiş; tepkileri hızlı; azimli, faaliyetleri ve eğitim egzersizleri için kendisini özenle hazırlıyor ,gök mekaniği ve matematiğinin üstesinden kolaylıkla geliyor ve yüksek matematikle başarılı; kendini haklı görürse bakış açısını savunmak zorunda kaldığında kısıtlı hissetmiyor ; Hayatın değerini bir çok arkadaşından daha iyi anladığını gösteriyor”. Gagarin birçok alanda insanların takdirini toplamıştı ve yalnızca üsleri tarafından tercih edilen biri değildi aynı zamanda akranları tarafından da tercih ediliyordu. Hatta 20 kişilik ekipteki  arkadaşları arasında isimsiz bir oylama yapıldığında arkadaşlarından 17 si uzaya ilk onun gideceğini yazmışlardı. Gagarin in uçuşunun anlatıldığı belgesel kıvamındaki Gagarin First in Space filminde birçok detay işlenerek, arkadaşları arasındaki bu oylamaya da filmin bir kesitinde yer verildi. 

Filmin sadece uzaya odaklanmadan aynı zamanda Gagarin’ in hayatının bazı kesitlerine de odaklanması ilgimi daha çok çekti, neticede yaptığımız görevlerin yanı sıra bizi oluşturan bir dünyamız daha var, bir nevi birden çok dünyadan belki de farklı gezegenleri bünyesinde barındıran insanlarız. Bazen Mars olabilirim bazen de Jökodomiyen adını verdiğim kendi gezegenim olabilirim.Hayal gücümüzün özgürlüğünce gezegenlere bürünebiliriz. Filmden hoş bir ayrıntıya verecek olursam film Gagarin’in uçuşunu tamamladığı sürede yani 1 saat 48 dakika da son buluyor.

Ne yazık ki Yuri Alekseyeviç Gagarin’ in yaşamı 34 yaşında, uzaya yaptığı ilk uçuşundan üç yıl sonra 27 Mart 1968’ de son buluyor. Gagarin’ in ölümüne neden olarak birçok iddia ortaya atılmıştır. İlk olarak Gagarin in uçağının düşüşüne yabancı bir cismin neden olduğu belirtilmiştir. Ardından bundan yaklaşık 27 yıl önce Alekseyev Leonav’ a, 1968 yılında Gagarin’ e tam olarak ne olduğunu ortaya koyması için görev verildi ve Alekseyev Leonav Russian Today’ e konuşarak şunları ifade etmiştir; “Uçağı kaz sürüsü ya da balon düşürdü açıklamasına sıradan bir insan inanır ancak bir profesyonel asla.’’ demiştir. Ardından Gagarin in içinde bulunduğu MİG-15 savaş uçağının düşmesinin nedenini, yakın mesafeden geçen SU-15 savaş uçağının neden olduğunu söylemiştir. Leonov, “Bu olayda SU-15 uçağının pilotu, kuralları ihlal etmiş ve 450 metre mesafesini korumamış. Böyle olduğunu biliyorum çünkü kaza bölgesine gitmiş ve görgü tanıklarıyla konuşmuştum. Bulut nedeniyle 10-15 metre alçalan SU-15 savaş uçağı, Gagarin’ in uçağının çok yakınından geçerek paniğe neden oluyor. Saatteki hızı 750 km olan uçak bu paniği atlatamayarak yere çakılıyor” demiştir. Ancak  Leonav SU-15 savaş uçağının pilotunu yaşlı ve sağlık durumu kötü olduğu için açıklamamıştır.

Gagarin in ölümünün ardından anısına birçok düzenlemeler yapılmış, Sovyet vatansever şarkılarına da konu olmuştur, birçok gemilere Gagarin adı verilmiş, 20. ve 30.yıl dönümlerini kutlamak için hatıra paraları basılmıştır. İlk uçuşun gerçekleştiği 12 Nisan ise 1962’ den itibaren SSCB’ de ardından Rusya’ da ve Sovyet sonrası devletlerde Kozmonot Günü olarak kutlanmaya başlamıştır. 2001 yılından bu yana ise her 12 Nisan uluslararası bir kutlama gecesi olan Yuri Gecesi kutlanmakta olup, uzay araştırmalarındaki önemli olayları anmak için düzenlenmektedir. 2011 yılına gelindiğinde ise 12 Nisan Birleşmiş Milletler tarafından Uluslararası Uzay Uçuş Günü ilan edilmiştir. Uzay çağını başlatan Yuri Alekseyeviç Gagarin’ i unutmamız pek mümkün değil. Unutmayın ki binlerce kez uçarsınız ancak ilkini hatırlarsınız. Her 12 Nisan’ da Yuri Alekseyeviç Gagarin i anmak dileğiyle, ilkleriniz arasına bir yenisini daha eklemeniz dileğiyle…

 

---

Yazan: Cevahir Nur Baydere

Kaynakça: 

https://tr.wikipedia.org/wiki/Yuri_Gagarin

https://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/insanoglunun-uzay-macerasi-61-yil-once-basladi-40976625

https://ceotudent.com/uzaydan-gelen-olum-cigliklari-yuri-gagarin-uzaya-cikan-ilk-insan-miydi

https://seyler.eksisozluk.com/uzaya-cikip-sag-donebilen-ilk-insan-yuri-gagarin

www.webtekno.com