Merhaba sevgili okur, eminim çoğumuzun hayatında kara kutu diyebileceğimiz dostlarımız vardır. Başımıza gelen güzel şeyleri, üzücü olayları veya başkalarına anlatamadıklarımızı anlattığımız dostlarımız… Üzüldüğümüzde bizi neyin, kimin üzdüğünü ya da bize neyin iyi geleceğini mutlu edeceğini bilen kişiler olması çok büyük bir şans. Bunları belki biz seçeriz belki hayat çıkarır karşımıza ama bilimsel olarak işi şansa bırakmamak için bindiğimiz yolcu uçaklarına gerçek bir kutu konuluyor. Bu yazımda sizlere kara kutunun ne olduğundan bahsedeceğim. Keyifli okumalar 🙂
Kara Kutu Nedir?
Uçuşa dair her tür veriyi kaydeden kara kutular ayakkabı kutusu büyüklüğünde ve yaklaşık 5 kg‘dır. Çarpma etkisini asgariye indirmek için uçağın kuyruk kısmında yer alır. Kutudaki sinyal sistemi suyla temas halinde devreye girer ve kutunun bulunması için 90 gün boyunca ve 6000 metre derinliğe kadar sinyal verir.
Veri kaydına ait kutudan kazanın nasıl olduğu, kokpitteki ses kaydından ise nasıl olduğuna dair bilgi edinilir.
İki farklı uçuş kayıt cihazı vardır: Uçuş veri kaydedici ( FDR ), saniyede birkaç kez toplanan düzinelerce parametrenin kaydedilmesi yoluyla uçuşun yakın geçmişini korur; Kokpit ses kayıt cihazı ( CVR ) pilotların konuşma dahil, kokpitte seslerin yakın tarihini korur. İki cihaz tek ünitede birleştirilebilir. FDR ve CVR birlikte, uçağın uçuş geçmişini objektif olarak belgeler ve daha sonra yapılabilecek araştırmalara yardımcı olabilir.
Kara Kutu Neden Siyah Değildir?
Adı kara kutu olsa da kutular aslında siyah değil parlak turuncu renktedir. Doğada en az bulunan renk turuncu olduğu için kaza sonucunda düştüğü yerde kolayca fark edilebilir. Bütün bilgiler hafıza çiplerine kaydedilir. Bunları dış etkilerden korumak için kutular iyi yalıtılmıştır. Dışı titanyum ya da çelik kaplı kutunun içinde yüksek ısıya karşı dayanıklı 2-3 cm kalınlığında bir yalıtım sistemi, onun da altında alüminyum kaplama vardır. Tuzlu suda 30 gün dayanacak şekilde tasarlanmıştır. Ancak bulunduğu yeri tespit etme süresi düştüğü yere göre değişir. Atlas Okyanusuna düşen kara kutuların bulunması ve kaldırılması yaklaşık 2 sene sürmüştür.
Kara Kutular Sağlamsa Uçaklar Neden Bu Malzemeden Yapılmıyor?
Kara kutu ağır malzemeden yapıldığından uçağı havalandırmak için daha fazla güç kullanmak gerekir. Bu da daha fazla maliyete neden olur. Uçak kara kutu malzemesinden yapılsa bile herhangi bir sebepten kaza olduğunda yolcuların kurtulma imkanı yoktur. Bu yüzden uçağın hangi malzemeden yapıldığının bir önemi yoktur.
Kara Kutu Tüm Sesleri Kaydedebilir Mi?
Her kara kutunun tüm sesleri kaydetme özelliği yoktur. Bazı kara kutular uçak içerisindeki uçakla ilgili konuşmaları seçip kaydedebilme özelliği bulunmaktadır.
Kara kutular uçak kazası sonucu herhangi bir darbe veya çarpışmaya dayanıklı olarak tasarlandığından çarpma veya düşme gibi durumlarda daha az etkilenebilmesi için uçağın kuyruk kısmında yer almaktadır.
Yazan: Rabia Duman
Kaynakça:
https://www.turna.com/sikca-sorulan-sorular/kara-kutu
https://en.wikipedia.org/wiki/Flight_recorder
https://www.bbc.com/turkce/vert-aut-37633018
https://www.aerotime.aero/22908-black-boxes-surprising-facts
https://www.google.com/imgres?imgurl=https://boomlive.in/wp-content
https://www.google.com/imgres?imgurl=https://external-preview.redd.it
