adilkültür, bireykültürü, crmkültürü, havacılıktakültürünetkisi, havacılıkvekültür, justculture, kültürvehavacılık, örgütkültürü
Havacılık ve Kültür
Kültür hayatımızın her alanında karşımıza çıkan bir kavramdır. Ailede, eğitimde, iş ortamlarında her daim içinde bulunulan kültürden izler görürüz. Duygu, düşünce ve davranışlar kültürden oldukça etkilenen süreçlerdir.
Kültür çok makro bir kavramdır ve her mikro alanı kültür açısından incelemek mümkündür ve her mikro alanda da kültürün etkileri mevcuttur. Bu sebeple olacaktır ki yıllardır havacılık alanında uzmanlaşmış kişiler kültürün havacılığa etkilerini araştırmaktadır. Yapılan bu araştırmalarda da insan hatalarının çoğunun temelinde, kültürün bireysel ve grup davranışı üzerindeki etkisine ilişkin bulgular mevcuttur. Ayrıca havacılık için en önemli konulardan biri olan CRM için de kültürün oldukça önemli olduğu bulgular arasındadır.
Havacılık sektör olarak kendisine özgü kültürü olan bir sektördür. Havacılık ile ilgilenen, bu sektörde çalışan kişiler çoğunlukla bu kültüre uyumlu kişilerdir. Ancak durum her ne kadar böyle de olsa kişilerin kendilerine ait sosyoekonomik ve etnik kökenleri vardır. Bunlar her zaman herkesle ortak paydada buluşmaz. Bu sebepledir ki sektördeki çeşitli durumlarda kültürel farklılıklar boy göstermektedir ve bu farklılıklar işleyişe de fazlasıyla yansımaktadır.
Birey Kültürü
Konu ile ilgili yapılan araştırmalar farklı kültürden gelen kişilerin sahip oldukları kültür yapısının iş hayatlarına farklı etkileri olduğunu göstermiştir. Örneğin collectivist toplumdan gelen pilotlar daha ekip ve şirket odaklı iken individualist toplumdan gelen pilotların ekipten önce kendilerini önemsedikleri, işin dahi kendilerine göre uygunluğuna bakmaktadırlar. Buna ek olarak kişilerin geldikleri toplumlardaki güç mesafesi algıları da iş hayatında astlarına ve üstlerine olan tutumlarını değiştirmektedir. Örneğin güç mesafesinin yüksek olduğu kokpitlerde first officerlar kaptanın hatalı davrandığını düşünse dahi bunu söylemeye çekinmekte ancak güç mesafesi düşük olduğunda herkes fikrini söylemekte daha rahat olmaktadır.
Örgüt Kültürü
Havayolu firmalarının kendi kültürleri de sektörde oldukça önemlidir.
Şirketin yapısında mevcut olan kültür; şirketin emniyet kültürü, adil kültür, eğitim ve öğrenme kültürü gibi alt kültür boyutlarını da şekillendirir. Çalışanların düzenli ve kaliteli eğitimleri, krizle mücadele, hatalardan sonra suçlama olmadan sebebin adaletli biçimde aranması ve bunlardan ders çıkarılması gibi unsurların tamamı ve çok daha fazlası şirketin mevcut kültürüyle doğrudan ilişkilidir.
CRM Kültürü
Havacılıkta kültür bu kadar önemli bir konu iken yine çok önemli olan CRM için de kültürün çok önemli olduğunu unutmamak gerek. CRM’in odağında insan varken farklı insanlar, farklı kültürler söz konusu olduğunda bunun CRM’e olan fazlaca etkisi de göz ardı edilemez.
Konu ile ilgili yapılan araştırmalar da bu sebeplerden ötürü CRM eğitimlerinde kültür faktörünün göz önünde tutulması gerektiğini savunmuştur. Yukarıda bahsedilen tüm konuların CRM’e direkt etki edeceği düşünüldüğünde, kültür kavramının hiçe sayılması yapılan araştırmalarca hatalı bulunmuştur. Yapılan araştırmalar sonucu CRM eğitimlerinin kültüre göre uyarlanarak verilmesi gerektiği, batılı kültürlerden alınan bir CRM eğitim programının doğulu kültürlerde direkt uygulanmaması gerektiği savunulmuştur. Ancak bu şekilde CRM’den gerekli verim alınacağı, bu olmadığı takdirde CRM’in gerçek faydasını gösteremeyeceği belirtilmektedir.
Yazan: Psk. Esen Şen
Kaynakça:
Çetingüç M. (2016). Havacılık ve Uzay Psikolojisi. (7. bs.) Ankara: Nobel
Şekerli, E. B. (2006). Ekip Kaynak Yönetimi ve Kültürel Farklılıklar: Türk Pilotlar Üzerine Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Hayward, B. (1997). Culture, CRM and Aviation Safety. Paper presented at the ANZASI 1997 Asia Pacific Air Safety Seminar. http://asasi.dynamite.com.au/brent1.htm
Şekerli, E. B., Gerede, E. (2011) “Kültürün EKY’ye Etkileri ve Türk Pilotların Hofstede Kültür Boyutları Açısından Durumları” “İş, Güç” Endüstri İlişkileri Ve İnsan Kaynakları Dergisi. Vol.13, no. 1, pp.17-38 doi: 10.4026/1303-2860.2010.0163.x
Aktaş, H. (2011). Sivil Havacılık İşletmelerinde Beşerî Faktörler Perspektifinden Uçuş Ekibi Kaynak Yönetimi: Sivil Havacılık İşletmeleri Pilotlarının Kişilik Yapıları İle Uçuş Ekibi Kaynak Yönetimi Tutumları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
