Havacılık ve Uzay Psikolojisi

havacılıkpsikolojisicrm, havacılıkpsikolojisikitap, havacılıkpsikolojisinedir, HavacılıkPsikolojisiYüksekLisans, havacılıkspikolojisi, havacılıkveuzaypsikolojisi, havacılıkveuzaypsikolojisikongresi, havacılıkveuzaypsikolojisinedir

 

Bu yazımda sizlere, benim de oldukça geç tanıştığım ama tanıştığım andan itibaren tutkunu olduğum, psikolojinin belki de en az bilinen alt alanlarından birisi olan havacılık ve uzay psikolojisinden bahsetmek istiyorum. Siz de benim gibi sadece yazının başlığından bile heyecanlananlardansanız kemerlerinizi takın ve uçuşa hazır olun!

Havacılıkta ve Uzayda Psikolojinin Yeri

Kimisi için bir zevk kimisi için bir yaşam tarzı, bir meslek, bir hayal ve bir tutku olan havacılığın, pilotlardan astronotlara, yer personelinden yolculara kadar her geçen gün daha fazla insanın günlük yaşamını etkilediğini görüyoruz. Özellikle teknolojik gelişmelerle birlikte uçuştaki teknik sorunların çözümünde epey yol kat edilmiş ve uçuş güvenliği son derece arttırılmış duruyor. Peki, bu teknik sorunların çözülmesiyle birlikte havacılık ve uzay sektöründe öne ne çıkıyor dersiniz? Elbette insan psikolojisi…

İnsansız hava araçlarının sık konuşulduğu şu dönemlerde bile havacılıkta, uçuş psikolojisinden daha önemli bir çalışma alanının olmadığı görüşü popülerliğini korumakta. Sadece popüler bir görüş olmasının yanı sıra Türkiye’deki ve dünyadaki havayolu işletmelerinin kaza raporları incelendiğinde, kazaların %70’inden fazlasının insan faktörü kaynaklı olduğu dolayısıyla da kazaları önlemek için insan psikolojisini farklı boyutlarıyla ele almanın zorunluluk olduğu karşımıza çıkıyor. Yani psikoloji bilimi, emniyetli bir uçuşun kalbidir. İnsanın olduğu her yerde psikolojinin de olduğu gerçeğiyle, havacılık ve uzay sektöründe de bunun etkilerini rahatlıkla görebiliriz.

Havacılık ve Uzay Psikolojisi Nedir Sorusunun Cevabı

Tanım severler için havacılık ve uzay psikolojisinin ne olduğunu şöyle açıklayabiliriz: Havacılık ve uzay psikolojisi, uçan insanla ve uçuşla ilgili tüm bilişsel ve davranışsal süreçleri anlamayı hedefleyen, uçak ve uzay araçlarının tasarımı hakkında çalışmalar yapan, uçucu personelin ve yer personelinin seçimi ve eğitimi için gerekli metotları üretmeye çalışan, psikoloji içinde bir uzmanlık alanıdır. Havacılık ve uzay camiasına özgü ilkelerin, yöntemlerin ve tekniklerin psikolojinin diğer alt alanlarıyla harmanlanmasını gerektirir. Özetle, psikoloji biliminden elde edilen tüm bilgilerin havacılık ve uzay sektörüne uyarlanıp, uygulanmasıdır.

Başlarda Etkisi Hafife Alınmıştı

Havacılık ve uzay psikolojisini ortaya kimin çıkardığını merak ediyorsanız maalesef bunun net bir cevabı yok. Fakat uçakların aktif olarak kullanılmaya başlanmasıyla havacılığın dikkat çekmesi 1. ve 2. Dünya Savaşı’nda olduğu için, o yıllar havacılık ve uzay psikolojisi serüveninin miladı olarak kabul ediliyor. 

Başlarda uçucu personelin psikolojilerinin, uçuşa olan etkileri hafife alınmış hatta göz ardı edilmiştir. Neyse ki gerek psikoloji bilimindeki gelişmeler gerek havacılık ve uzay sektöründe yıllar içinde yaşanan büyük değişimlerle havacılık ve uzay psikolojisinin önemi üzerinde durulmaya başlanmıştır. Ama hala, tüm dünyayla birlikte ülkemizde de bu alanda yapılan çalışmaların, havacılık ve uzay sektöründeki hızlı değişimlere bütünüyle ayak uyduramadığı ve yeterli olmadığı gözlemlenmektedir. Bu açıdan bakıldığında havacılık ve uzay psikolojisi alanının geliştirilmeye açık olduğunu ve meraklıları için eşsiz olanaklar sunduğunu söyleyebiliriz. 

---

Yazan: Psk. Ayşe Bahar Duyar

Kaynakça:

Aktaş, H., & Tekarslan, E. (2013). Uçuş ekibi kaynak yönetimi: Pilotların uçuş ekibi kaynak yönetimi tutumları ile kişilik yapıları arasındaki ilişki. Journal of the School of Business Administration, Istanbul University, 42(2), 276-301.

Çetingüç, M. (2016). Havacılık ve uzay psikolojisi (Vol. 65). Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., 1-7.

Elliott, R. W. (2013). Aviation mental health and the psychological examination. Aeromedical Psychology, 63-106.

Tsang, P. S., & Vidulich, M. A. (Eds.). (2002). Principles and practice of aviation psychology. CRC Press, 2-3.