eylemci, havacılık korsanları, havacılık suçları, kaçırılma, tokyo sözleşmesi, uçak, yargılama, yolcular
Çoğu kişi uçağa bindiğinde izlediği filmlerin etkisinde kalarak başına gelebilecek en kötü şeyleri sıralıyor ve tabi bunlar arasında uçakta işlenebilecek suçlar da var. Filmlerde asıl kahraman uçağı kurtarıp suçluyu etkisiz hale getiriyor evet; peki suçlunun hangi ülkenin yasasına göre yargılandığını biliyor musunuz? Bu yazımda uçakta işlenen suçların hangi ülkenin yasasına göre işlem uygulandığını anlatacağım. Keyifli okumalar 🙂
Uçak düzenini ve uçakta artan terör korkusu, aşırı alkolden kaynaklanan rahatsızlıklar, cinsellik gibi ahlaka aykırı davranışlardan kaynaklanan suçların cezasız kalmaması için taraf devletler tarafından bazı sözleşmeler yapılmıştır. Bunlardan biri de Tokyo Sözleşmesi’dir.
Tokyo Sözleşmesi’nin Maddeleri
Yolcu, Eylemciye Müdahale Edecek:
Yolcuların, eylemciyi veya rahatsızlık veren kişiyi bağlamak dahil olmak üzere müdahale etme imkânı verilir. Yeni düzenlemeye göre kaptan pilot, mürettebat haricinde de yolculardan veya güvenlik memurlarından yardım isteyebilecek. Herhangi bir yolcu, inandırıcı sebepler dahilinde malların güvenliğini sağlamak amacıyla pilottan izin almadan eylemciye müdahale edebilecek.
Yargılanmayacak:
Alınan tedbirler nedeniyle kaptan pilot, mürettebat, herhangi bir yolcu, hava aracı güvenlik memuru, hava aracı sahibi veya işletmecisi ve adına uçuş gerçekleştirilmiş kişi hakkında soruşturma yapılmayacak. Eylemciye müdahale edenlere koruma sağlanmış olacak.
Komisyonda kabul edilen Anlaşma Protokolü Tasarısı şu yeni düzenlemeleri içermektedir:
Kapılar Kapanınca:
Anlaşmanın ilk halinde uçuş hali, motorlara kalkış için güç verilmesi olarak belirtilirken yeni düzenlemeyle uçak kapılarının kapanması ve açılması arasındaki süreç olarak değiştirildi.
Cinsiyet Ayrımı:
Anlaşmanın ilk halinde ırk ve din ayrımı yapılmayacağı hükmü ırk, din, millet, etnik köken, siyasi görüş veya cinsiyet gibi herhangi bir gerekçeyle ayrımcılık yapılmayacağı şeklinde genişletildi.
Yargılama Yetkisi:
Uçağın kayıtlı olduğu devlete, uçakta işlenen suçlar ve eylemler konusunda yargılama yetkisi verir. Mesela Türk Hava Yollarına ait bir uçaksa yargı yetkisi Türkiye’ye aittir. İniş yapılan devlet de kendi sınırları içerisindeki hava aracının, eylemci hala hava aracındayken kendi topraklarına inmesi, yolcular ve malların tehlikeye düşmesi durumunda yargılama yetkisine sahip olacak.
Zararın Tazmini:
Uçaktan indirilen veya güvenlik güçlerine teslim edilen kişiden kaynaklı ortaya çıkan zararların tazmini yolcular tarafından istenebilecek.
Hava aracı içinde işlenen suçlar taraf devletler arasında iade işlemleri amacına dönük olarak sadece suçun işlendiği yerde gerçekleşmiş gibi değil, aynı zamanda yargılama yetkisi kurumları taraf devletlerinin topraklarında işlenmiş gibi muamele görecek. Burada amaç suç nerede işlenirse işlensin, cezasız kalmamasını sağlamaktır.
İçerisinde Bulunduğunuz Uçak Kaçırıldıysa…

- Uçağın kaçırıldığını anladığınız anda eylemcinin söylediklerine uyun.
- Eylemcinin amacı politikayla ilgiliyse ve milliyetiniz, eylemcinin karşı olduğu niteliklere uygunsa kimliğinizi ve pasaportunuzu saklayın.
- Gereksiz kahramanlıklara kalkışmayın.
- Yanınızda oturanlar tanımadığınız biriyse konuşmayın, eylemcinin ekibinden olabilir.
- Telefon görüşmesini eylemcinin görmeyeceğinden emin olduğunuzda yapmalısınız ve yetkilileri arayıp uçak içerisiyle bilgilendirmelisiniz. Asla televizyon kanalıyla görüşmeyin.
- Uçağa yapılacak anti terörist baskın, eylemin gerçekleşmesinden uzun süre sonra yapılacaktır. Baskın anında asla ayağa kalkmayın ve mümkünse bulunduğunuz koltuğun arasına girin. İlk fırsatta uçağı terk edin.
Dileriz bunlar kimsenin başına gelmez ve sadece filmlerde görürüz.
Yazan: Rabia Duman
Kaynakça:
https://www.hurriyet.com.tr/gundem/kacirilan-ucagin-pilotu-ne-yapar-25760386
http://arsiv.ntv.com.tr/news/118677.asp
https://www.pilotajhaber.com/ucakta-islenen-suclar-tokyo-sozlesmesi/
https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc058
https://www.milliyet.com.tr/gundem/ucakta-eylemciye-mudahaleye-yasal-guvence-2245564