ilk ev yapımı uçak, ilk uçağı bulan kimdir, ilk uçağı yapan kimdir, ilk uçak buluşu, ilk uçak resmi, uçak, uçsğın ilk çıkış tarihi, Wright kardeşler
‘’Ne çok alçaktan uç, ne çok yüksekten.’’
İlk ev yapımı uçaktan bahsetmeden önce, nedir uçmak? Binlerce yıllık insanlık tarihinde uzun süre sadece hayallerle sınırlı kalmış bir eylemdir. Tarihin bazı dönemlerinde ise yükselme tutkusuna kapılan ve uçma girişimlerinde bulunan bu sayede de adını günümüze kadar taşıyan karakterler ortaya çıkmıştır. Antik Yunan’ın Ikarus efsanesi bu karakterlerden ilkini yani Daidalos’un yükselme arzusunu gözler önüne serer. Mite göre mimar olan Daidalos oğlu ile birlikte Girit Kralı Minos tarafından labirente hapsedilir. Bunun üzerine Daidalos kuş tüylerinden kanat yaparak balmumuyla oğluna ve kendine bu kanatları takar. Uçmaya başlamadan önce ise oğluna sıkıca tembih eder: ‘’Ne çok alçaktan uç, ne çok yüksekten.’’. Çünkü balmumundan yapılan kanatlar alçak uçuş sırasında nemden ağırlaşabilir, yüksek uçuş sırasında ise güneş ışıkları balmumunu eritebilir. Ikarus yükselmeye başlayınca adeta kendinden geçer ve babasının söylediklerini unutup Güneş’e doğru yükselir. Nihayetinde Güneş balmumunu eritir ve Ikarus’un kanatları ve kendisi Ege Denizi’ne düşer.
İlk uçağı yapan Wright kardeşlerden 1023 yıl önce 852 yılında ise İslam bilgini Abbas Kasım İbn Firnas ilk uçuşunu Kurtuba’da gerçekleştirdi. Kartal tüylerinden yaptığı kanatlarla gökyüzünde bir süre seyir etmesi Ikarus’un rüyasını tarihte ilk kez birinin gerçekleştirdiğini göstermektedir. 15. ve 16. yüzyıllarda yaşayan İtalyan ressam ve düşünür Leonardo da Vinci’nin günümüze kadar gelen taslak halindeki çizimleri ise kendisinin de kuş kanatlarına öykünerek uçma makineleri tasarladığını gösterir. Sanıldığının aksine kuşların hareketleri basit değil oldukça karmaşıktır. Bu nedenle Ikarus, Abbas Kasım İbn Firnas, ve Leonardo da Vinci’nin kuşların hareketlerini inceleyerek uçmaya teşebbüs etmeleri onları başarıya götürmese de onlardan sonra gelen nice bilim insanına ilham olmuştur.
Leonardo Da Vinci’nin Eskizleri
- yüzyıla gelindiğinde bilim insanlarının Hidrojen gazının havadan daha hafif olduğunu keşfetmesi üzerine Hidrojenle doldurulan bir balonun havada süzülebileceği düşünüldü. Böylece dönemin Fransa’sında yaşayan Jean-François Pilatre de Rozier ve Marquis d’Arlandes Parislilerin şaşkın bakışları karşısında kağıt üreticisi Fransız Montgolfier kardeşler tarafından yapılan devasa kağıt balonla Paris semalarında uçan ilk insanlar oldular.
Paris Halkı İlk Balonun Havalanışını İzliyor
İnsanların makinelerle uçması biraz daha zaman alacaktı. Uçuşun henüz balonlarla devam ettiği sıralarda Britanyalı mühendis George Cayley uçurtmalarla yaptığı deneylerle meşguldü. Bu deneyler sonucunda asıl hedefine ulaşarak insanı taşıyabilecek bir planör icat etti fakat planörün havada hakimiyetinin nasıl sağlanacağı konusunda kimsenin bir fikri yoktu. Ta ki 1980’larda Otto Lilienthal adlı bir Alman planörleri kontrollü bir şekilde uçurmayı başarana kadar. Böylece Otto Lilienthal ‘’Dünya tarihinin ilk gerçek havacısı’’ kabul edildi. Lilienthal havacıların planörle uçmayı öğrenmesi ve motor kullanmaya geçmeden önce ‘’havayla iyi anlaşması gerektiği’’ üzerinde duruyordu. Kendisi 1896’da planörlerinden biriyle Berlin dolaylarında kaza yaparak hayatını kaybetse de tavsiyesi Wright kardeşlerin başarılarında çok önemli bir yer tutmuştur.
‘’ Kuşlar uzun bir süre süzülerek uçabiliyorsa ben neden yapamayayım?’’
Wright Kardeşler
Bilim insanlarının yüzyıllardır arzuladığı kesintisiz ve başarılı uçuşların gerçekleşmesine artık ramak kalmıştı. Son adımı atan ise ABD’li Orville ve Wilbur Wright kardeşler oldu. Kardeşler küçük yaşlardan itibaren bilimle haşır neşir olmuşlardı. Wright kardeşlerin uçma tutkusunu ateşleyen en önemli faktörlerden biriyse oyuncaklardı. 1878 yılında babalarının bir seyahat dönüşü getirdiği helikoptere benzeyen basit bir oyuncak olmasaydı, Orville belki de hiçbir zaman “Kuşlar uzun bir süre süzülerek uçabiliyorsa, ben neden yapamayayım?” diye düşünmeyecekti. Düşünceleri ve yaptıkları her zaman ortak olan kardeşlerin uçma tutkusu da ortaktı. 1899 yılından itibaren uçuş becerilerini geliştirmek için yılmadan çalışan kardeşler 1903 yılında dünya tarihinin ilk motorlu, aralıksız ve kontrollü uçuşunu gerçekleştirerek isimlerini tarihe yazdırdılar. Kardeşlerin Flyer ismini verdikleri uçak ise yine dünya tarihinde patenti alınan ilk uçak olmuştur. Uçağın patentine ve çizimlerine buradan ulaşabilirsiniz.
ABD’nin doğusundaki Kitty Hawk’ta kardeşler 1903’te Aralık ayının soğuk bir gününde gerçekleştirdikleri ilk kesintisiz uçuşta Flyer 40 metre uçtu ve güvenli bir şekilde yere indi. Wright kardeşler uçağın bir yandan diğer yana savrulmasını önlemek için bir çeşit kumanda düzeneği kullandılar. Bu nedenle Flyer’da kanatları eğerek bir yanı ya da diğer yanı kaldırabilecek kablolar kullanıldı. Bu, düz gitmenin yanı sıra uçağın tono yaparak bir bisikletin köşeyi dönmesi gibi dengeli dönüşler yapabileceği anlamına geliyordu. Wright kardeşler böylece ‘’havayla iyi anlaşarak’’ dünya havacılığının altın çağını başlattılar. Çok şanslıyız ki o gün uçağın uçuşu esnasında izleyenlerin arasında bir fotoğrafçı da bulunuyordu. Bu sayede Flyer’ın ilk görüntülerinden mahrum kalmıyoruz. Yazımızı beğendiyseniz uçaklarla ilgili diğer yazılarımıza buradan ulaşabilirsiniz.
1903 Wright Flyer 1
1903 Wright Flyer 1
Yazan: Psk. Dan. Nilsu Karaağaç
Kaynakça
Çekderi, Arif. İkaros Miti Bağlamında Sanattaki Uçma Denemeleri. Sanat-Tasarım Dergisi. 10. (2019).
Çırakoğlu, Okan Cem. ‘’Kuşlar Uzun Süre Süzülerek Uçabiliyorsa Ben Neden Yapamayayım?’’. Pivolka Dergisi 7/21(2012) s.(9-10).
Pehlivanoğlu, Volkan. Havacılık & Uzay Bilimlerine Giriş. Hava Harpokulu Matbaası. İstanbul 2013.
Sarton, George. Leonardo da Vinci 1452-1519. Çev.: Yavuz Ünat. Dört Öge. 1/2. 2012
Yakından Tanıyın: Uçuş. Çev.: Ekrem Emre Sezer. TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları. 996. 2015.
Yavuz, Nuri. Resim Sanatında İkarus Miti. Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE). 3/6 (2019) s.(1-2).
