Kural Dışı Yolcular

kuraldışı, kuraldışıhareketeden yolcukategorileri, kuraldışıyolcu, kuraldışıyolcunedir, kuraldışıyolcuprosedürü

Sevgili havacılık meraklıları; sizlere bu yazımızda uçuş emniyetini ve uçuş güvenliğini tehlikeye sokabilecek davranışlar sergileyen kural dışı yolculardan bahsedeceğiz.

Kural Dışı yolcu, genel davranış ve emniyet kurallarına karşı hareket eden, uçak içindeki ortamın huzurunu bozan ve saldırgan bir tavır içinde olan yolculardır.

Table of Contents
Toggle

Kural Dışı Davranışlar Listesi
Tetikleyici Durumlar
İnsidans
Kriz Yönetimi
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Kural dışı yolcu nedir?
Kural dışı yolcu davranışları nelerdir?
Uçakta kural dışı yolcu ile nasıl başa çıkılır?
Kural dışı yolcu nedeniyle uçak acil iniş yapar mı?
Kural dışı yolcu olaylarının tetikleyici nedenleri nelerdir?
Kural dışı yolculara ne tür yaptırımlar uygulanır?
Havacılıkta kural dışı yolcu prosedürü nasıl işler?
📩 Daha Fazlası İçin Bir Tık Uzağınızdayız!

Kural Dışı Yolcular-1

İngilizce havacılık terminolojisinde; “Unruly, Misconduct, Disruptive Passenger; Air Rage, Sky Rage” gibi sözcükler kullanılırken, Türkçede “Taşkınlık yapan, Kuraldışı davranan, Karışıklık çıkaran, İtaatsiz, Agresif yolcu” gibi karşılıkları bulunan bu kavramın FAA kayıtlarına göre kriterleri şunlardır:

Uçuş ekibine ve/veya yolculara gösterilen agresif tutumlar ile,
Uçuş güvenliğini tehdit etme potansiyelini dikkate alır.

Kural Dışı Davranışlar Listesi

Yasadışı uyuşturucu/madde tüketimi (Sigara içme, uyuşturucu kullanımı, fazla alkol alma)
Uçuş emniyetine dair talimatlara uymayı reddetme
Kabin Ekibi üyeleri ve/veya yolcularla sözlü ve fiziksel çatışma
Kurala uymayan – işbirliği yapmayan yolcular (Yasaklı elektronik cihazları kullanma)
Tehdit etme
Taciz/Cinsel taciz
Diğer isyankar/asi davranışlar (Eşyalara zarar verme) olarak tanımlanmaktadır.

Tetikleyici Durumlar

Alkol, madde ve tütün kullanımı veya maddelerin yoksunluk durumları (en yaygın)
Psikolojik hastalığı olan yolcularda uçuş stresi
Uçuş anksiyetesi, klostrofobi, korku, histeri ve panik (%25-50)
Uçuş gecikmeleri, uçak içinde bekleyişler
Uçak içi sıkışıklıklar, koltukların dar ve kısıtlayıcı olmasının yarattığı bunaltı
Kabinin fazla sıcak, havasız veya gürültülü olması
Uykusuz veya aç olmak, yemek tercihi sorunları
WC sırası, jet lag, vs.

ÖNERİ Uçakta Ölüm Gerçekleşirse Ne Olur?

İnsidans

İngiliz Sivil Havacılık Otoritesi, 1999 yılı itibariyle her 870 uçuştan 1’inde yolculardan gelen bir saldırı yaşandığını; ancak ciddi ve büyük saldırı oranının 1/18.000 olduğunu açıklamıştır.
FAA kayıtlarına göre her yıl bu kapsamda 200-300 olay rapor edilmektedir. Bazı olayların adli mercilere sevk edilmesi yüzünden gerçek rakamlar bilinmemekte, bu yüzdende oranların biraz daha yüksek olduğu düşünülmektedir.

Ayrıca kural dışı yolcular, bazı durumlarda hava korsanları olma potansiyeline sahip olmaları veya uçağın güvenlik sebebi gereği destinasyonu dışında bir yere inmesine sebep olmaları yüzünden hassasiyetle ele alınmalıdır. ‘Uçağın Acil İnişi (Diversion)’ olayların %8’inde en yakın meydana iniş tercih edilmektedir. Bu tür acil inişlere neden olan kişilerin %49’u psikiyatrik olgulardır ve hemen hepsi bir hastaneye gönderilmektedir. Örn: Bir Boeing 747 uçağının diversion maliyeti 100 bin $ civarındadır. Durum kontrol altına alınsa bile, uçak içindeki insanlarda stres, korku ve fiziksel yaralanmalar olabilir.

Kriz Yönetimi

Durumun doğru analizini yapıp, hangi kategoride ise ona göre bir müdahale plânlanmalıdır. Böylesi krize müdahale durumlarının bir lideri olmalıdır. Uçakta lider genellikle kaptan pilottur.

Kaptan pilot liderliği, duruma göre;

– Kabin amirine,

– Olay tıbbi ise müdahale eden hekime,

– Şiddet olaylarında güvenlik görevlisine bırakabilir.

Agresif davranan yolcuların ve müdahale etmeye çalışan kişilerin farklı dilleri konuşuyor olmaları, bulunulan ülkenin yasal prosedürünün bilinmemesi gibi nedenlerle problem karmaşıklaşabilir.
Agresifleşen kişiye müdahale sırasında bazı yolcuların abartılı tepkileri (ağlama, bağırma, bayılma vs.) kriz yönetimini zorlaştırır.
Agresifleşen yolculara sert davranış en son çaredir; olabildiğince sakin olup, ikna etmeye çalışmak öncelikli tutumdur. Kişi böyle davranmaya devam ederse inişte polise teslim edileceği ve uçağın acil iniş yapması halinde kendisine bir para cezası fatura edileceği gibi bilgiler verilebilir. Rahatlamasına yarayacak bir ilaç da önerilebilir, ama çoğu agresif kişi bunu kabul etmez. Gerek başka yolcuların ve gerekse uçuşun tehlikeye gireceğinin anlaşıldığı aşamada lider fiziksel müdahale kararı verir.

ÖNERİ Kabin Ekiplerinin Stresleri

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Kural dışı yolcu nedir?

Kural dışı yolcu, uçuş sırasında havacılık kurallarına ve kabin ekibinin talimatlarına uymayan, agresif veya tehditkâr davranışlar sergileyen kişilerdir. Bu tür yolcular uçuş güvenliğini riske atabilir.

Kural dışı yolcu davranışları nelerdir?

Sigara içmek, alkol/madde etkisiyle taşkınlık yapmak, talimatlara uymamak, kavga etmek, tehdit veya cinsel tacizde bulunmak gibi davranışlar kural dışı yolcu eylemleri arasında yer alır.

Uçakta kural dışı yolcu ile nasıl başa çıkılır?

Kabin ekibi, kural dışı yolcuya önce sözlü uyarıda bulunur. Davranışlar devam ederse olay kaptana bildirilir. Gerekirse inişte kolluk kuvvetlerine teslim edilmek üzere müdahale edilir.

Kural dışı yolcu nedeniyle uçak acil iniş yapar mı?

Evet, kural dışı yolcu uçuş güvenliğini tehdit ederse uçak en yakın meydana acil iniş yapabilir. Bu durum hem maliyetli hem de yolcular için stresli bir kriz senaryosudur.

Kural dışı yolcu olaylarının tetikleyici nedenleri nelerdir?

Alkol, madde etkisi, psikiyatrik rahatsızlık, uçuş anksiyetesi, aşırı bekleme, kabin sıkışıklığı ve iletişim sorunları kural dışı yolcu davranışlarını tetikleyebilir.

Kural dışı yolculara ne tür yaptırımlar uygulanır?

Kural dışı yolculara para cezaları, havayolu kara listesine alınma, adli işlem veya tutuklama gibi yaptırımlar uygulanabilir. Ciddi vakalarda uçuş yasağı da getirilebilir.

Havacılıkta kural dışı yolcu prosedürü nasıl işler?

Prosedür, olayın ciddiyetine göre değerlendirilir. Kabin ekibi rapor hazırlar, kaptan karar verir ve gerekirse polis veya sağlık ekipleri devreye girer. Tüm süreç belgelenir.

Yazan: İzel Öztürk