Uzay Aracı Mezarlığı
Uzay Aracı Mezarlığı-1
HrvojeLucatela, kaptannemo, mezarlıkyörüngesi, nemonoktası, uzayaracımezarlığı
Nereye gidersem karadan ve milyonlarca insandan uzaklaşabilirim? Nereye gidersem sesimi duymazsınız? Bana en yakın insanın bir astronot ya da kozmonot olmasını istesem çok mu ütopik gelir kulağa? Sanırım benim için bu pek mümkün değil. Ama eğer bir uzay aracı olsaydım ya da bir uydu, tüm görevlerini tamamlamış, bilime hizmetini etmiş yaşlı bir uzay aracı olsaydım mesela beni nereye gömerdiniz? Aman diyeyim yoksa beni uzayın sonsuzluğuna mı bırakacaksınız? Evet arkadaşlar uzay araçlarının genellikle ne iş gördüğüyle ilgiliyiz, X uzay aracı uzaya fırlatıldı ama bu uzay aracı görevini tamamladıktan sonra ne yapıyor? Sonsuza kadar çalışamayacaklarını biliyoruz.
Uzaya yollanan araçların ve uyduların yer ve uzayın derinliklerinde olmak üzere 2 adet mezarlıkları vardır.Bunlardan ilki Nemo Noktası. Nemo Noktası mı, şu kayıp balık olan mı yoksa Kaptan Nemo mu? Her ne kadar aklımıza ilk olarak kayıp balık gelsede Nemo noktası adını Jules Verne’nin Denizler Altında Yirmi Bin Fersah kitabındaki Kaptan Nemo dan almıştır. Nemo Noktası karadan ve insanlardan en uzak noktadır. Hatta öyle uzaktır ki Nemo Noktası’na en yakın insan astronottur.
Koordinatları “48°52’ Güney, 123°23’ Batı” olan Nemo Noktası’nın konumu
Uzay Aracı Mezarlığı-2
Nemo Latince ‘hiç kimse’ anlamına gelir ve adının hakkını ziyadesiyle verir. Nemo noktası kendisine yakın üç adanın kıyısına 2688 km uzaktadır. Kuzeyde Ducie Adası, kuzeydoğuda Easter Adalarından Motu Nui ve güneyde Antartika yakınlarındaki Maher Adası.Nemo Noktasını 1992 yılında Hırvat kökenli Kanadalı harita mühendisi Hrvoje Lukatela karadan yaptığı özel bilgisayar ölçümleriyle tespit etmiştir. Gitmediğiniz bir yeri hatta kimselerin olmadığı bir yeri oturduğunuz yerden keşif ediyorsunuz, garip değil mi? Gelelim uzay kurumlarına, uzay kurumları bu noktayı ‘Güney Pasifik Issız Bölgesi’ adıyla anıyor ve Nasa bu bölgeyi uzay aracı mezarlığı olarak tanımlıyor. Bu bölgede insana rastlanmadığı gibi gemilere de rastlanmıyor. Bu yüzden Rus, Japon ve Avrupa uzay ajansları bölgeyi malzeme çöplüğü olarak kullanıyor. Eski uydulardan, kargo gemilerine hatta Mır uzay istasyonunun parçalarına Nemo Noktasında rastlamak mümkün.
Mır uzay istasyonundan bahsetmişken bu istasyon 1986 yılından 2001 yılına kadar alçak Dünya yörüngesinde kalmıştır ve Sovyetler Birliği ve daha sonra Rusya tarafından yönetilmiştir, içerisinde farklı ülkelerden astronotlar bulunmuştur. Ayrıca bu istasyon insanlığın uzayda uzun süre içinde yaşadığı ilk uzay araştırma istasyonudur. Mır uzay istasyonu hakkında ilginizi çekecek Fire on the Mir belgeselini ise bu köşeye bırakıyorum: FIRE ON THE MIR
Nemo Noktasını başka bir yönden ele alırsak; Avustralya’ daki Flinders Üniversitesinden uzay arkeoloğu Alice Gorman uzay araçlarını, atmosfere girerken oluşan ısıdan sağlam çıkmadığını, sadece yakıt tankı gibi parçaların yanmadan okyanusun dibini boyladığını söylüyor. 143 tonluk uzay istasyonu Mır in bazı parçaları okyanus dibine giderken bazı parçaları da Fiji kıyılarına vurmuş bulunuyor. Gorman a göre ‘ yakıt sızması olmaması halinde bu parçalar sudaki canlıların yaşamı açısından tehlike oluşturmuyor ’ diyor. Her ne kadar az tehlike oluştursa da insanlığın hiç gitmediği bir yeri çöplüğe dönüştürmesi kulağa korkunç geliyor.
NASA/ PASİFİK OKYANUSUNA ÇAKILMADAN ÖNCEKİ HALİYLE MIR UZAY İSTASYONU
Uzay Aracı Mezarlığı-3
Bazı okyanus bilimcilerine göre Nemo Noktasında çok fazla canlı yaşamı yok çünkü bu nokta Güney Pasifik Girdabı olarak bilinen güçlü akıntıların olduğu bir yerde. Ayrıca bu nokta karadan çok uzak olduğu için esen rüzgarlarla organik madde taşınmıyor. Böylece fazla besin yoksa fazla yaşam barındırmıyor denilebilir. Ancak bu bazı özel canlı türleri barındırmadığı anlamına gelmez. Örneğin 2005 te bulunan ‘Yeti Yengeci’ bunlardan biridir. Yeti Yengeci hakkında bu gizemli sularda keşfedilmeyi bekleyen daha birçok bilgi var ancak noktamız Nemo olunca araştırmalar çok daha uzak ve maliyetli oluyor.
Uzay Aracı Mezarlığı-4
İkinci bir uzay aracı mezarlığımız ise okyanusun tam tersinde uzayda, mezarlık yörüngesinde. Mezarlık yörüngesi aynı zamanda ‘süper eş zamanlı yörünge,elden çıkarma yörüngesi, veya hurda yörüngesi’ olarak da adlandırılıyor. İçlerinden amacını en belli eden elden çıkarma yörüngesi sanırım.Yani bu uydulara ‘ Sizinle işimiz artık bitti, güle güle’ deme şeklimiz.Eğer uydunun yörüngesi gezegenimizin üzerinde çok yükseklerde bir yerde ise onu uzaya fırlatmak dünyaya döndürmekten çok daha kolay ve daha az yakıt harcanmasını sağlar. Bu tarz uydular mühendisler tarafından mezarlık yörüngesine yollanırlar. Mezarlık yörüngesi dünyaya en yakın aktif uydudan yaklaşık 320 km daha uzaktadır ve o da dünyaya 36.000 km uzaklıktadır.
Sanırım insanlardan uzaklaşmaya çalışırken bu seferde insanların yarattığı dev uzay çöplüğüyle karşı karşıyayız. Gün gelir de bu noktalara özellikle Nemo Noktasına bir gezi düzenlenirse, gideriz ne dersiniz?
Yazan: Cevahir Nur Baydere
Kaynakça:
https://www.bbc.com/turkce/vert-earth-37847251
https://evrimagaci.org/nemo-noktasi-dunya-okyanuslari-uzerinde-karalardan-en-uzak-nokta-3781
https://www.livescience.com/34082-middle-ocean-point-nemo.html
https://www.wikizeroo.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvTWly
https://www.youtube.com/watch?v=TJSQcyUL3CE&t=267s
http://www.homohominilupus.com/nemo-noktasi-dunyanin-en-yalniz-yeri/#_ftn1
