Uzay Kirliliği

Yazar :

çöpler, gökyüzü, uzaykirliliği

Uzay Kirliliği-1
Uzay Kirliliği-1

 

  Yeryüzündeki çöpleri bir şekilde ayrıştırmaya çalışıyoruz, bunun için geri dönüşümleri sağlıyoruz, toplumumuzda farkındalık yaratmaya çalışıyoruz. Peki ya gökyüzündeki çöplerimizi ne yapıyoruz?

 Eğer ömrünü tamamlamış bir  uzay aracı olsaydım beni gömeceğiniz bir yerin Nemo Noktası olduğundan bahsetmiştik ve şimdi sırada uzayda kalan çöplerimizde. Evet maalesef son 50 60 yıldır gökyüzünü de kirletiyoruz. Çok garip değil mi? Uzandığımız her yeri kirletiyoruz.Dünyanın  etrafında, farklı yörüngelerde dönen, ömrünü tamamlamış, insan yapımı her cisim uzay kirliliğini oluşturuyor. Ayrıca sadece ömrünü tamamlayan uydular değil roketlerin uzaya bırakılan üst kısımları ve yörüngede oluşan patlamaların atıkları da vardır. Anlayacağınız yukarısı epeyce karışmış durumda. Ancak insanların çoğu bunun farkında bile değil. Manşetlerimizde çok nadir rastlarız ‘ Geleceğimizin tehlikesi: Uzay Kirliliği ‘ adlı yazılara…

Uzay kirliliğinin başlangıcı olarak ilk yapay uydu olan Sputnik 1’in 4 Ekim 1957’de uzaya fırlatılması alınıyor. Uzay çöpleri çok farklı cisimleri içeriyor bu bazen bir roket iken bazen bir eldiven olabiliyor. Örneğin 1965’ te Edward White adlı bir astronotun elinden kaçırarak kaybettiği eldiveni bir ay bounca saatte 28.000 km hızla dünya yörüngesinde dönmeye devam etmiştir. Bunun gibi Dünyamızın yörüngesinde sayısız çöp bulunuyor ve bu çöpler  büyük bir tehlike arz ediyor.


Bu çöplerin boyutu ve sayısı ise şöyle:

  • Yüzeylerde ufak hasara neden olan ve boyutu 1 cm den küçük olan parçacıkların sayısı; 128.000.000
  • Uyduların yüzeyini delebilen ve boyutları 1- 10 cm arası olan parçaların sayısı; 900.000
  • Tamir edilemeyecek ciddi hasara neden olabilecek parçacıkların sayısı; 34.000
  • ABD Uzay İzleme Ağının kayıt altında tuttuğu yaklaşık 22.300 takip edilebilir nesnenin toplam kütlesi 8.400 tondur. Yine bu nesnelerin çoğu görevini tamamlamış uydular ve roket parçalarıdır.Herhangi bir çarpışma yaşanması halinde bu çöpler felaket yaratacaktır.

İzleyenlerin hemen hatırlayacağı ve yönetmenliğini Alfonso Cuaron un yaptığı, bir çok dalda Oscar ödülü alan Gravity filminde astronotların Hubble Uzay teleskobunu onardıkları sırada görevini tamamlamış bir Rus uydusu roket ile vuruluyor ve roket saldırısının enkazı zincirleme tepkiye neden oluyor, diğer uydulara çarpıyor ve ardından yeni enkazlara yol açıyor. Astronotların uzayda ki hayatta kalma, dünyaya dönme çabalarına tanıklık ediyoruz. Uzay aracının olduğu irtifada enkazın kurşundan daha hızlı ilerlediğini görüyoruz.  İzlerken görsellerine hayran kalacağınız ve Dr. Stone ve ekibinin neler yapabileceğini heyecanla izleyeceğinizi düşündüğüm Gravity filmine göz atmadıysanız, bir göz atın derim.


Uzay Kirliliği-2
Uzay Kirliliği-2

 

 

Bu şekilde uzay çöpleri zincirleme etkilerle hem uzay çalışmalarını engelliyor hem de iletişim araçlarını tehdit ediyor. Yıllar önce yörüngede bırakılan terkedilmiş roketler içinde yakıt ve basınç ile yörüngede bırakıldığını biliyoruz. Kessler sendromu olarak bilinen ve adını NASA araştırmacısı Donald J.Kessler dan alan sendroma göre asıl felaket bu parçaların zincirleme bir kazaya neden olması. Bu zincirleme kazalar ile Dünya yörüngesindeki tüm aktif uyduların işlevini yitireceğini söylüyor. Yani Gravity deki olayı defalarca yaşayabiliriz.

 

 

Peki uzaydaki bu çöplerimizi toplamak için geliştirilen ya da  uygulanan bir sistem var mıdır?. Bu arada sizlerde aklınızın bir köşesinde ne yapabilirizi düşünebilirsiniz. Aşağıdaki görseldeki gibi bir temizlik yapmak güzel olurdu değil mi?

RemoveDebris Surrey uzay merkezi tarafından yapılan ve etkili bir tekniğe sahip olan bu sistem  dev bir ağ sistemi ile çöpleri bir araya getirerek toplamaya çalışacak. Çöpleri aktif olarak toplamaya çalışacak olan RemoveDebris aracı örümcek adamın ağ fırlatması gibi bir ağ fırlatarak ya da çöplerin yanına yaklaşabilecek olan bir çeşit özel araçla çöplerin toplanmasıdır.

Uzay Kirliliği-3
Uzay Kirliliği-3

Space Fence projesi ise uzaydaki çöplerin büyük bir kesinlikle izlenmesini sağlayacak. ABD hava kuvvetleri tarafından tasarlanan bu gözetleme sistemi Dünya yörüngesindeki yapay uyduları ve uzay enkazlarını takip etmek için tasarlanmıştır.

 


Yazan: Cevahir Nur Baydere

Kaynakça:

https://directory.eoportal.org/web/eoportal/satellite-missions/r/removedebris

http://www.bilimteknik.tubitak.gov.tr/sites/default/files/posterler/41x55_uzay_copleri_poster_temmuz_2019.pdf

https://www.kozmikanafor.com/uzay-copleri-ile-mucadele/

https://anonhq.com/russia-designs-spacecraft-that-will-blow-away-space-junk-from-the-earths-orbit/

https://directory.eoportal.org/web/eoportal/satellite-missions/r/removedebris

Yorum Bırak ;

E-mail hesabınız yayınlanmayacaktır.

Belki İlgini Çeker ;

En Yeniler

Havacılık Psikolojisi Uçan Blog
Havacılık Psikolojisi Uçan Blog