Havacılıkta Psikolojik Faktörler

havacılardapsikoloji, havacılıkpsikolojisi, havacılıktapsikolojikfaktörler, motivasyon, psikolojikdayanıklılık, stres

 

Her sektör çalışanlarında olduğu gibi tüm havacılık çalışanlarının psikolojik durumunun işe olan etkisi oldukça fazladır. Havacılıkta psikolojik faktörler kapsamında; psikolojide fazlaca yeri olan üç temel faktörden bahsedeceğiz; motivasyon, stres ve psikolojik sağlamlık.

Motivasyon

Motivasyon kişileri belli amaca yönlendiren istekli çaba ve davranışlarıdır. Aynı zamanda herhangi bir çalışma ortamında kişinin psikolojisinden etkilenen baş unsurlardan biridir.

Havacılık sektörü; içinde oldukça fazla risk barındırdığı için çalışacak kişilerin seçiminde motivasyon oldukça önemlidir. Bunun için de değerlendirmelerde; kişinin havacılığın zorluklarını bilmesine rağmen gerçekçi ve istikrarlı bir şekilde bu mesleği isteyip istemediği ölçülür ve daha motive adaylar çoğunlukla başarılı olur.

Havacılık sektöründe yapılan araştırmalar ile motivasyonun işe devam ederken de devam ettiğini bulunmuştur. Havacılık çalışanlarının; çalışan niteliği fark etmeksizin işle ilgili motivasyonlarının (tanınma, başarı, gelişme, ilerleme, sorumluluk ve işin kendisi gibi), iş dışı motivasyonlardan (maaş, çalışanlar arası ilişkiler, şirket politikası ve yönetim, çalışma koşulları, kişisel hayattaki faktörler, statü, iş güvenliği gibi) daha yüksek bulunması da buna örnektir.

Stres

Havacılık sektöründeki bir diğer önemli psikolojik faktör ise strestir. Optimal düzeydeki stres üstün performans ve başarı getirse de artan stres çalışanlar için zararlı olmaktadır. Yapılan araştırmalarda çalışanlar en fazla; sorumluluk, işteki sık değişiklik, belirsizlik, yorgunluk, rutinlik ve ücret düşüşü faktörlerinin strese sebep olduğunu söylemişlerdir. Ayrıca bazı havacılık çalışanlarının yaşadığı stresin kişisel başarılarında düşmeye ve duygusal tükenmişlik yaşamalarına sebep olduğu bulunmuştur.

Tüm bu stresle baş etmek için sektör çalışanlarının en sık kullandığı yöntemler ise; öz bakım, egzersiz yapmak ve sigara-alkol kullanımıdır. Stresörlerin tamamı psikolojik temelli olduğu halde özellikle pilotların psikolojik destek almaktan kaçındığı da bilinmektedir. Bu sebeple de  psikolojik sağlığın önemi için yakın zamanda duymaya başladığımız pilot akran destek programı geliştirilmiştir. Detaylar https://blog.havacilikpsikolojisi.net/pilot-akran-destek-programi/

Psikolojik Dayanıklılık

Psikolojik dayanıklılık, zor yaşam deneyimleri karşısında kişinin kendisini toparlama gücü veya başarılı biçimde üstesinden gelme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Havacılık sektöründe; riskler düşünüldüğünde psikolojik dayanıklılığı yüksek kişilerin olması gerekmektedir. Yaşanan krizlerden sonra çabuk toparlanmak, yeniden sağlıklı bir şekilde işe dönebilmek havacılık emniyeti açısından, departman fark etmeksizin oldukça önemlidir.

Ayrıca çalışanların psikolojik dayanıklılığı arttıkça örgüte bağlılık ve iş doyumu da artmakta ek olarak iş doyumu ve bağlılık arttıkça da bu; çalışanın örgüt için daha yararlı davranmasını sağlamaktadır.

Havacılıkta psikolojik sağlamlığın iletişim becerileri üzerinde de pozitif etkisi vardır. Bu sebeple sivil havacılık kabin hizmetleri öğrencileri iletişim, empati ve psikolojik sağlamlıklarının gelişmesi için zorunlu dersler almaktadır.

Özetle havacılık sektörünün emniyeti; çalışanların psikolojisine yani motivasyonunun, iş doyumunun ve psikolojik sağlamlığının oldukça yüksek, stres seviyelerinin de oldukça optimal düzeyde kalmasına bağlıdır. Psikolojinin tüm havacılık sektöründeki yeri için https://blog.havacilikpsikolojisi.net/havacilikta-psikoloji/

---

Yazan: Psk. Esen Şen

Kaynakça:

Akduman, G., Karahan, G., & Solmaz, M. S. (2018). İletişim Becerileri Üstünde Empati Ve Psikolojik Sağlamlığın Etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (FESA), 3(4), 765-775.

Çetingüç M. (2016). Havacılık ve Uzay Psikolojisi. (7. bs.) Ankara: Nobel Yayınları

Güler, N. K. (2014), Pilotlarda Psikososyal Risklerin Belirlenmesi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Ankara.

Kanbur, E., Kanbur, A., & Özdemir, B. (2017). Psikolojik Dayanıklılık İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkide İş Doyumunun Aracılık Rolü: Havacılık Sektöründe Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 4(2), 127-141.

Suntur, A.S. (2012). Havacılık Sektöründe İş Ve Çalışan Niteliğinin Çalışanların Motivasyon ve İş Tatminine Etkisi, Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi: Endüstri Mühendisliği Bölümü.

Şahin, M. S. (2014). İş Stresinin Tükenmişlik Üzerine Etkisi Ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nde Çalışan Hava Trafik Kontrolörleri Üzerine Bir Araştırma (Doctoral Dissertation, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).

Tasbasi, B. (2002). Stress Management in Army Aviation an Emperical Assessment of Aircrew Stress, Bilkent University.

Tunçer, P. (2013). “Örgütlerde Performans Değerlendirme ve Motivasyon”, Sayıştay Dergisi, 88, 87-108.