Havacılıkta Stres Yönetimi

havacılıkta stres, HavacılıktaStresYönetimi, stres, stresyönetimi

Daha öncesinde sizlere pilotların stres düzeylerini aktarmıştık. Şimdi ise havacılıkta stres yönetimini inceleyeceğiz. Hadi başlayalım, nasılmış bu stres yönetimi?

 Stres Nedir?

Fiziksel, psikolojik ve davranışsal durumumuzu etkileyen birçok faktör vardır. Bu faktörlerden biri strestir. Stres vücudumuzun tehdit, zorluk ve belirsizliklere karşı verdiği tepkidir ve vücutta geçici veya kalıcı psikolojik ve fizyolojik değişikliklere yol açar. Her insan hayatında mutlaka stresi deneyimlemiştir ancak stresin kaynağı ve etkileri kişiden kişiye değişir. Biri için stresli olan bir olay bir başkası için değildir. Araştırmalar belli miktarda stresin yararlı ve sağlıklı olduğunu, ayrıca stres ve performans arasında bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur.

Havacılıkta, kazalar domino etkisi gibi belli bir dizi hatalar yüzünden gerçekleşir ve stres ilk domino taşını iten etkendir. Pilotluk en stresli meslekler arasında başlarda gelmektedir çünkü stres bir pilotun hayatında kaçınılmaz bir faktördür. Genelde belirli bir seviyede stres motivasyonu ve performansı arttıran bir etmen olarak görülse de havacılık alanında strese negatif bakılmakta, uçuş mürettebatlarının performanslarını düşürdüğü düşünülmektedir. Ancak bu stresi nasıl algıladığımızla alakalıdır,  pozitif bir değişiklik olarak veya tehdit edici olarak da algılanabilir. Pozitif olarak bakıldığında stres bir pilotu tehlikelere karşı daha tetikte tutabilir ve konsantrasyonunu arttırarak performansını olumlu etkileyebilir. Ancak stresin seviyesi önemli bir rol oynamaktadır.

 Havacılıkta Stresin Nedenleri

Stresin nedenleri içsel (fiziksel ve bilişsel) ve dışsal (çevresel) etmenler olarak iki kategoride incelenebilir. İçsel etmenlere örnek olarak acı, açlık, yetersiz uyku ve yorgunluğu verilirken, dışsal etmenler ise gürültü, kirlilik, aşırı kalabalık ve sıcaklık olarak tanımlanabilir. Tüm bu etmenlerin bir araya gelmesiyle oluşan rahatsız çevre, pilotta ve diğer uçuş mürettebatlarında stres hormonunun salgılanmasını tetikleyebilir.

 Kokpitte oluşan en yaygın stres etmenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Devamlı telsiz iletişim sesi,
• Ani alarmlar ve ikaz kornaları,
• Elverişsiz sıcaklık,
• Makine ve sistem sesleri,
• Sarsıntı,
• Hava kalitesi,
• Hareket kısıtlılığı,
• Basınç değişimleri,
• Aydınlatma koşulları.

Daha spesifik stres etmenlerine ise şunlar örnek verilebilir:

• Düzensiz çalışma saatleri,
• Yorgunluk,
• Kötü hava koşulları,
• Jet lag,
• Beklenmedik ani olaylar,
• Mesleğinin getirdiği ağır sorumluluklar.

 

Havacılıkta Stres Yönetimi

Daha önceden de dediğimiz gibi stresin seviyesi hayatımıza olan etkisini belirler. Bu açıdan, stresi idare edilebilir, yönetilebilir seviyede tutmak çok önemlidir.  Stresi yönetebilmek için sadece semptomları değil sebeplerinin yani kaynağını tanımlamak gerekir. Bir uçuş ekibi üyesinin bir stres etkenine vereceği tepkiyle bir başkasınınki aynı olmayabilir, bunu anlamak durumu kontrol altına alabilmek için önemlidir. Stres yönetimi bir uçuş personelinin işte doğru kararlar verip hata yapmaması için önemli bir beceridir. Ayrıca, stres düzeyini kontrol altında tutmak iş performansını geliştirme ve daha iyi bir yaşam kalitesi için önemli bir faktördür.

Stresle başa çıkmak için birçok strateji vardır. Yeterli beslenme ve uyku, egzersiz yapma, sosyal ilişkileri ve aile bağlarını güçlendirme, ve belli rahatlama teknikleri stresle başa çıkmanın genel yollarından olsa da havacılıkta stres yönetimi için ek olarak izlenmesi gereken yollar vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Hazırlık: Uçuşta beklenmedik durumları idare edebilmek için gereken teknik bilgiye sahip olmak ve acil bir durumda bu bilgiye başvurabilmek çok önemlidir ayrıca stresi azaltmaya yardımcı olur.
• Öngörü: Çok olası olmasa bile olası senaryo ve tehditleri önceden görebilmek.
• Planlama: Olası tehlikeleri sadece sezmek yeterli olmayacaktır. Uçuş öncesinde herhangi bir beklenmedik duruma karşı plan yapmak , hazırlıklı olma hissi stresi azaltacaktır.
• İletişim : Diğer uçuş üyelerine uçuş öncesinde ve uçuş anında olası senaryolara karşı yapılan plan hakkında bilgilendirmek ve tüm ekibin öyle bir durumda ne yapılacağını bildiğinden emin olmak.
• Kaynakların Kullanımı: Tüm kaynakları doğru ve etkili bir şekilde kullanabilmek, dikkatli görev dağılımı ve bilgi sağlama durumla en iyi şekilde başa çıkmayı sağlayıp stres yönetiminde avantaj sağlayacaktır.
• CRM (Crew Resource Management): Ekip kaynak yönetimi, etkili ekip koordinasyonu, ekip çalışması, durum farkındalığı ve stres yönetimi gibi konularda bilgi sağlar. Ayrıca daha az hata yapmayı sağlayarak uçuşun verimliliğini ve güvenliğini artırır.
• Zaman Yönetimi: Görevleri mümkün olduğunca vaktinde yerine getirme ve son ana bırakmama da ayrıca stresi azaltan faktörler arasındadır.

---

Yazan: Songül Sarı

Kaynakça:

https://www.skybrary.aero/index.php/Stress_and_Stress_Management_(OGHFA_BN)

http://aviationknowledge.wikidot.com/aviation:stress-in-aviationhttps://

www.thebalancecareers.com/the-i-m-safe-checklist-282948https://

www.skylinkintl.com/blog/stress-in-aviation-and-how-to-control-it/https:/

/www.faa.gov/tv/?mediaId=450https://

www.verywellmind.com/stress-management-4157211